Άγιοι Σαράντα: σημαδιακή η 6η Δεκεμβρίου για την πόλη της Αλβανίας – Δυο φορές μπήκε ο Ελληνικός Στρατός

Ήταν μια μέρα σαν σήμερα, 6 Δεκεμβρίου του 1912 (24 Νοεμβρίου με το παλιό ημερολόγιο), όταν το 1ο Σύνταγμα Πεζικού με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Μέξα, συνεπικουρούμενο από το Ελληνικό Βασιλικό Ναυτικό- κατά τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο- έμπαινε νικητής στο λιμάνι των Αγίων Σαράντα.

Το Πρωτόκολλο της Φλωρεντίας θα συμπεριλάμβανε την πόλη στο νεοσύστατο Αλβανικό Κράτος το 1913. Από το 1916 μέχρι το 1920 οι Άγιοι Σαράντα θα βρίσκονταν υπό την κατοχή των Ιταλών, που θα αποχωρήσουν τυπικά και όχι ουσιαστικά.

Οι Ιταλοί επέστρεψαν στους Αγίους Σαράντα το 1939 (δεν είχαν φύγει ποτέ...) και οχύρωσαν το λιμάνι προετοιμάζοντας την εισβολή στην Ελλάδα· μάλιστα η πόλη πήρε τότε το όνομα «Πόρτο Έντα»· Έντα ονομαζόταν η μεγαλύτερη κόρης του Μπενίτο Μουσολίνι, σύζυγος του υπουργού Εξωτερικών της Ιταλίας κόμη Τσιάνο.

Τα παιχνίδια της Ιστορίας...

Και καμιά φορά η Ιστορία παίζει περίεργα παιχνίδια: μια μέρα σαν σήμερα, 6 Δεκεμβρίου του 1940, ο Ελληνικός Στρατός μπαίνει νικητής στους Άγιους Σαράντα- στο πλαίσιο του Ελληνοϊταλικού πολέμου! Το πολεμικόν ανακοινωθέν της 6ης Δεκεμβρίου του 1940 έλεγε: «Εις το αριστερόν του μετώπου τα στρατεύματά μας υπερνίκησαν την επί του ποταμού Μπίστριτσα αντίστασιν του εχθρού, διέβησαν τον ποταμόν, κατέλαβον τους Αγίους Σαράντα και προωθήσαν τας γραμμάς των προς βορράν. Ο εχθρός υποχωρών ελεηλάτησε και επυρπόλησε την πόλιν. Εις τον λιμένα απέμεινε ημιβυθισμένον το βομβαρδίσθεν υπό της αεροπορίας ιταλικόν αντιτορπιλικόν. Εις το λοιπόν μέτωπον συνεχίσθη επιτυχώς ο αγών. Μεταξύ των λαφύρων, τα οποία περιήλθον εις χείρας μας, περιλαμβάνονται 2 πυροβόλα».

Τα ελληνικά στρατεύματα μπήκαν στους Άγιους Σαράντα. Η κατάληψή τους είχε τεράστια σημασία, τόσο στρατηγική όσο και ηθική: αφαιρούσε από την Ιταλία ένα από τα τρία λιμάνια της και την περιόριζε μόνο στην Αυλώνα και στο Δυρράχιο. Επίσης στερούσε από τον ιταλό δικτάτορα κάτι που του ήταν αγαπητό, γιατί οι Άγιοι Σαράντα είχαν πάρει το όνομα της μεγάλης κόρης του! Αμέσως μετά την κατάληψη του λιμένος, ο Αρχηγός του Επιτελείου των Ιταλών, Πιέτρο Μπαντόλιο, παραιτήθηκε!