Κεντροαριστερή πίεση για αναθεώρηση της εξωτερικής πολιτικής: Τσίπρας και Ανδρουλάκης απέναντι στη στρατηγική Μητσοτάκη

Η εξωτερική πολιτική της Ελλάδας και οι στρατηγικές επιλογές του ελληνικού κεντρικού συστήματος εξουσίας βρέθηκαν εκ νέου στο επίκεντρο της δημόσιας συζήτησης τις τελευταίες ημέρες, όχι λόγω κάποιας διεθνούς εξέλιξης, αλλά λόγω δύο προσεκτικά διατυπωμένων παρεμβάσεων από τον πρώην πρωθυπουργό, Αλέξη Τσίπρα και από τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, Νίκο Ανδρουλάκη.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει στηρίξει μεγάλο μέρος αφηγήματος της στην προβολή της εικόνας της χώρας μας ως μίας από τις πλέον συνεπείς υποστηρίκτριες χώρες της ουκρανικής κυβέρνησης και, παράλληλα, ως αξιόπιστου στρατηγικού εταίρου του Ισραήλ. Την ίδια στιγμή και πέρα από την κεντρική κατεύθυνση της πλήρους ευθυγράμμισης με την Ουάσιγκτον, η ευρωπαϊκή πολιτική ηγεσία προβάλλεται από την Αθήνα ως κεντρικός άξονας σταθερότητας.

Η επιλογή του Αλέξη Τσίπρα να τοποθετηθεί στο Θέατρο ΠΑΛΛΑΣ, κατά την παρουσίαση του βιβλίου του, και η αντίστοιχη παρέμβαση του Νίκου Ανδρουλάκη στο συνέδριο του Delphi Economic Forum στην Αθήνα, δημιούργησαν μια νέα πολιτική συνθήκη: μια κεντροαριστερή σύγκλιση που αμφισβητεί όχι μόνο τους κυβερνητικούς χειρισμούς, αλλά και το στρατηγικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτοί εντάσσονται.

Η συγκυρία δεν είναι τυχαία. Με το ουκρανικό μέτωπο σε παρατεταμένη ένταση, το αμερικανικό σχέδιο για ειρήνευση να έχει κατατεθεί, το σκληρό διπλωματικό πόκερ ανάμεσα σε ΗΠΑ, Ευρωπαίους, Μόσχα και Κίεβο να συνεχίζεται, τη Γάζα να παραμένει στο επίκεντρο του διεθνούς ενδιαφέροντος και την Ανατολική Μεσόγειο να επανέρχεται στην ευρωπαϊκή ατζέντα, η κυβέρνηση επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει το προφίλ αξιοπιστίας που προβάλλει στο εξωτερικό. Τσίπρας και Ανδρουλάκης, όμως, σε έναν εντυπωσιακό συγχρονισμό, καθιστούν εμφανές ότι η εξωτερική πολιτική και οι στρατηγικού χαρακτήρα αποφάσεις για τη χώρα αρχίζουν δειλά-δειλά και μετακινούνται στο κέντρο της εσωτερικής πολιτικής αντιπαράθεσης με ρυθμό που δεν συνηθίζεται για τα ελληνικά δεδομένα τα τελευταία χρόνια.

Ουκρανία: Αντιπαράθεση με την κυβερνητική γραμμή πλήρους ευθυγράμμισης

Στην ομιλία του στο ΠΑΛΛΑΣ, ο Αλέξης Τσίπρας επέλεξε να τοποθετήσει την ανάγκη για «νέα εθνική πυξίδα» στο επίκεντρο της κριτικής του. Καταδικάζοντας μεν τη ρωσική εισβολή, προειδοποίησε ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να λειτουργεί ως «εν δυνάμει εμπόλεμη δύναμη», στέλνοντας σαφές μήνυμα προς το Μέγαρο Μαξίμου, το οποίο έχει επιλέξει την πολιτική απόλυτης και δημόσια προβαλλόμενης ευθυγράμμισης με το Κίεβο.

«Χρειαζόμαστε νέα εθνική πυξίδα πριν βρεθούμε σε εντελώς αχαρτογράφητα και επικίνδυνα νερά.Η Ελλάδα καλείται να είναι παράγοντας ειρήνης και όχι εν δυνάμει εμπόλεμη δύναμη στον πόλεμο της Ουκρανίας. Να σταθεί απέναντι στη ρωσική εισβολή αλλά και απέναντι στην αντιρωσική υστερία», είπε μεταξύ άλλων στην ομιλία του ο Αλέξης Τσίπρας στο ΠΑΛΛΑΣ, σε έναν χώρο που λειτούργησε ως πολιτικό “safe space”.

Ο Νίκος Ανδρουλάκης, στο συνέδριο όπου μίλησε, προσέφερε πιο θεσμική εκδοχή της κριτικής. Τόνισε ότι η ΕΕ εισέρχεται σε μια από τις πιο απαιτητικές περιόδους της χωρίς βασικά εργαλεία: ούτε κοινό στρατό, ούτε ενιαία εξωτερική πολιτική, ούτε συνεκτική στρατηγική για την Ανατολική Μεσόγειο. Πέραν των θεσμικών ελλειμμάτων, στόχευσε και στην ευρωπαϊκή ηγεσία, δηλώνοντας ότι η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και η Κάγια Κάλας δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες της εποχής.

Με αυτόν τον τρόπο, ο Ανδρουλάκης θέτει σε αμφισβήτηση, όχι μόνο την πολιτική βάση της ελληνικής στρατηγικής, δηλαδή τη σταθερή και απόλυτη προσαρμογή ή υποταγή της Αθήνας σε μια ευρωπαϊκή ηγεσία που ο ίδιος αξιολογεί ως ανεπαρκή, αλλά και τα πρόσωπα στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής και γραφειοκρατίας, τα οποία φέρουν το φορτίο της εκπροσώπησης της σημερινής ευρωπαϊκής στρατηγικής. Πρόκειται για κριτική που χτυπά στον πυρήνα του κυβερνητικού αφηγήματος περί «ευρωπαϊκού ρεαλισμού», ενώ αμφισβητεί ευθέως πρόσωπα που σε διεθνές επίπεδο είναι ολοκληρωτικά ταυτισμένα με τον προσανατολισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα τελευταία χρόνια και τις αποφάσεις που σιγά-σιγά τίθενται υπό αμφισβήτηση διεθνώς.

Στάση απέναντι στο Ισραήλ: οι δύο γραμμές πίεσης προς την κυβέρνηση

Η στάση της κυβέρνησης απέναντι στο Ισραήλ, παρά τις διεθνείς αντιδράσεις για όσα έχουν προηγηθεί - αλλά και όσα εξακολουθούν να συμβαίνουν στη Γάζα και στη Μέση Ανατολή ευρύτερα -, παραμένει σταθερή και προβλέψιμη. Η Αθήνα επιδιώκει να διατηρήσει ισχυρή διμερή σχέση, αξιοποιώντας συνεργασίες σε άμυνα και ενέργεια και επιλέγοντας χαμηλό δημόσιο προφίλ κριτικής.

Η συνεργασία της Ελλάδας με το Ισραήλ αποτελεί συνεχή επιλογή των τελευταίων κυβερνήσεων, αλλά ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει επενδύσει ιδιαίτερα στην εμβάθυνση αυτής της σχέσης, σε μία χρονική συγκυρία κατά την οποία το ισραηλινό στρατιωτικό αποτύπωμα στην περιοχή προκαλεί διεθνείς αντιδράσεις.

Ο Τσίπρας, στο ΠΑΛΛΑΣ, κάλεσε την κυβέρνηση να λάβει «καθαρή θέση» απέναντι στη γενοκτονία στη Γάζα, ζητώντας αναγνώριση του παλαιστινιακού κράτους, των δικαιωμάτων των Παλαιστινίων και απόσταση από επιλογές που —όπως είπε— δεν συνάδουν με μια προοδευτική εξωτερική πολιτική. Η τοποθέτηση αυτή, πέρα από ηθικοπολιτική διάσταση, αποτελεί σαφή διαφοροποίηση από την κυβερνητική στάση στα διμερή.

Ο Ανδρουλάκης, απευθυνόμενος σε διεθνές ακροατήριο, τόνισε ότι καμία ουσιαστική πρόοδος δεν μπορεί να υπάρξει όσο η σημερινή ισραηλινή πολιτική ηγεσία παραμένει στη θέση της. Αν και λιγότερο οξύς, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ έθεσε ζήτημα αξιοπιστίας και πολιτικών προϋποθέσεων —μια κριτική που επηρεάζει και την ελληνική τοποθέτηση, η οποία αποφεύγει κάθε δημόσια πίεση προς το Ισραήλ. Χαιρέτισε το τέλος της αιματοχυσίας στη Γάζα, αλλά προέβαλε το επιχείρημα ότι λύσεις δεν μπορούν να υπάρξουν όσο παραμένει στο προσκήνιο η ηγεσία Νετανιάχου, καταδεικνύοντας ότι η Αθήνα θα όφειλε να λαμβάνει υπόψη τις συνέπειες της στάσης της για την προοπτική ειρήνευσης και των διμερών σχέσεων.

Ανατολική Μεσόγειος και ευρωπαϊκές προκλήσεις: ελλείψεις στρατηγικού βάθους

Το συνέδριο του Delphi Economic Forum έδωσε στον Ανδρουλάκη την ευκαιρία να αναδείξει και ζητήματα Ανατολικής Μεσογείου. Η αναφορά του στις θεσμικές ελλείψεις που επέτρεψαν στην Τουρκία να αποκτήσει διαπραγματευτικό πλεονέκτημα γύρω από τη διασύνδεση Ισραήλ–Κύπρου–Ελλάδας επιβεβαιώνει τη θέση του ότι η κυβέρνηση δεν είχε διαμορφώσει επαρκές πλαίσιο προστασίας των εθνικών συμφερόντων.

Ο Τσίπρας, από την πλευρά του, τοποθέτησε την κριτική του σε ευρωπαϊκό πλαίσιο, μιλώντας για αύξηση στρατιωτικών δαπανών σε βάρος του κοινωνικού κράτους και για φαλκίδευση της δημοκρατίας από μεγάλα οικονομικά συμφέροντα. Πρόκειται για μια ευρύτερη κριτική που αφορά στις ελληνικές επιλογές.

Η νέα δυναμική στην κεντροαριστερά

Η σύγκλιση αυτή δεν είναι μετωπική ούτε οργανωμένη. Είναι όμως ουσιαστική και πολιτικά φορτισμένη. Τσίπρας και Ανδρουλάκης, από διαφορετικούς χώρους και με διαφορετικό ύφος, καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα: η χώρα χρειάζεται στρατηγική αυτονομία, θεσμική προετοιμασία και καθαρές θέσεις - που στην τελική θα υπηρετούν το εθνικό συμφέρον- στα μεγάλα διεθνή ζητήματα.

Το κοινό αποτύπωμα των παρεμβάσεων Τσίπρα και Ανδρουλάκη είναι καθαρό: η κεντροαριστερά δεν περιορίζεται πλέον σε κριτική επιμέρους αποφάσεων, αλλά επανατοποθετείται στρατηγικά απέναντι στη σημερινή κατεύθυνση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.

Το κοινό τους αποτύπωμα συγκροτείται γύρω από:

• αμφισβήτηση της απόλυτης ευθυγράμμισης με το Κίεβο,
• κριτική στη σταθερή υποστήριξη προς το Ισραήλ,
• αμφισβήτηση της επάρκειας της φον ντερ Λάιεν και της Κάλας,
• ανάδειξη των στρατηγικών κενών στην Ανατολική Μεσόγειο.

Καθώς οι διεθνείς εξελίξεις παραμένουν ρευστές, η σύγκλιση αυτή δεν είναι απλώς πολιτική καταγραφή. Αποτελεί προαναγγελία μιας νέας αντιπαραθετικής φάσης στην ελληνική πολιτική σκηνή, με την εξωτερική πολιτική να μετατρέπεται από πεδίο συναίνεσης σε πεδίο αιχμηρής αντιπαράθεσης.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη έχει επενδύσει σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο στη διεθνή της εικόνα. Η ταυτόχρονη αμφισβήτηση αυτής της στρατηγικής από δύο πολιτικούς της Κεντροαριστεράς, με επιχειρήματα που συνδέονται άμεσα με το εθνικό συμφέρον, το ευρωπαϊκό πλαίσιο και τη δημοκρατική λειτουργία, προμηνύει ότι η εξωτερική πολιτική θα αποτελέσει κεντρικό πεδίο πολιτικής σύγκρουσης το επόμενο διάστημα.

Διαβάστε ακόμη

«Ήρθαμε για να μείνουμε»: Αμετακίνητοι οι αγρότες – Συντονίζουν τις επόμενες κινήσεις, αποφασισμένοι για μπλόκα μέχρι τις γιορτές

«Μου χαμογέλασε και έκλεισε τα μάτια»: Ραγίζει καρδιές ο πατέρας του 2χρονου που πέθανε μετά την επίθεση σκύλου

«Δεν υπάρχει καλύτερος από αυτόν»: Το τηλεφώνημα του Ρονάλντο που ενθουσίασε τον Τραμπ

Μουντιάλ 2026: Ανακοινώθηκε το αναλυτικό πρόγραμμα των ομίλων - Οι μέρες και οι ώρες των αγώνων