Ποιοι είναι αυτοί οι νέοι διαδηλωτές στην Τουρκία; Δικαιοσύνη ή Οικονομία η προτεραιότητά τους;

Πρωταγωνιστές σε αυτό το νέο πολιτικό και κοινωνικό κίνημα που ξέσπασε σε όλη την Τουρκία μετά την κράτηση του δημάρχου της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, ήταν αδιαμφισβήτητα οι νέοι, οι οποίοι μετέφεραν στους δρόμους μια διαφορετική δυναμική, αλλάζοντας το τοπίο των διαμαρτυριών.

Σύμφωνα με την έρευνα του Ινστιτούτου Κοινωνικών Σπουδών, δύο βασικοί παράγοντες πυροδότησαν τη συμμετοχή των νέων στις διαμαρτυρίες: «Το άγχος για το μέλλον» (60,6%) και «οι αντιδημοκρατικές πρακτικές της κυβέρνησης» (52,9%).

Αξιοσημείωτο είναι πως μόλις ένα 11,1% δήλωσε ότι κινητοποιήθηκε αποκλειστικά για τη στήριξη του Ιμάμογλου, δείχνοντας ότι το κίνημα έχει ξεπεράσει τα όρια της προσωπικής υπεράσπισης ενός πολιτικού προσώπου. Η αγανάκτηση φαίνεται να είναι ευρύτερη και βαθύτερη.

«Ήταν απαραίτητο να δημιουργηθεί κοινή γνώμη ενάντια στην αδικία. Εγώ πρώτα οδήγησα την κοινωνία, τώρα με οδηγεί το έθνος. Εγώ μένω πίσω», είχε δηλώσει ο ίδιος ο Ιμάμογλου, καταδεικνύοντας πως η κατάσταση έχει προσλάβει νέες διαστάσεις.

Δικαιοσύνη ή οικονομία; Οι προτεραιότητες των διαδηλωτών

Η έκθεση του Ινστιτούτου Κοινωνικών Σπουδών φέρνει στο φως και ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο: η δικαιοσύνη έχει καταστεί το σημαντικότερο πρόβλημα που πρέπει να επιλυθεί, σύμφωνα με το 54,3% των διαδηλωτών. Αντίθετα, η οικονομία, που υπό άλλες συνθήκες αποτελεί το κυρίαρχο ζήτημα για τους πολίτες, έρχεται μόλις δεύτερη με 13,9%.

Αυτό το αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό αν συγκριθεί με τις γενικές έρευνες, όπου η οικονομία κατατάσσεται πρώτη με 54,1%, ενώ η δικαιοσύνη μόλις τρίτη με 14,2%. Η συγκεκριμένη διαφοροποίηση δείχνει ότι οι διαδηλωτές δεν σκέφτονται με τον κλασικό τρόπο των πολιτών που συχνά διαμαρτύρονται για την οικονομία, αλλά θέτουν στο επίκεντρο τον αγώνα για τη δημοκρατία και τα δικαιώματα.

Νέο κύμα τουρκικού εθνικισμού - Επιστροφή στον Ατατούρκ;

Οι διαδηλώσεις αποκάλυψαν και κάτι ακόμα: την ενίσχυση του εθνικιστικού στοιχείου. Το 72,5% των συμμετεχόντων αυτοχαρακτηρίζονται ως Ατατουρκιστές ή Τούρκοι εθνικιστές. Στα συνθήματα που κυριάρχησαν στις κινητοποιήσεις της Άγκυρας και της Κωνσταντινούπολης κυριαρχούσαν αναφορές στον Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, ενώ η τουρκική σημαία και τα εθνικιστικά πανό είχαν την τιμητική τους.

Πιο συγκεκριμένα, το 55,6% των διαδηλωτών ταυτίζεται με τον Ατατουρκισμό, ενώ ακολουθούν οι Εθνικιστές (16,9%), οι Σοσιαλιστές (10,1%) και οι Σοσιαλδημοκράτες (9,7%). Η συντριπτική πλειοψηφία, λοιπόν, φαίνεται να στρέφεται προς τις αρχές του κεμαλισμού, γεγονός που υποδηλώνει μια ευρύτερη επαναφορά του εθνικού αφηγήματος στο δημόσιο διάλογο.

Έθνος-κράτος ή παγκοσμιοποίηση;

Όπως έχει δείξει η ιστορία, ο εθνικισμός συνδέεται άμεσα με την αυτοδιάθεση των λαών και την ανεξαρτησία από ξένες επιρροές.

«Ο εθνικισμός, μέσω των εθνικών κρατών που ιδρύθηκαν μετά τη Γαλλική Επανάσταση, σήμερα έχει συγχωνευθεί με τον λαϊκισμό και σημαίνει ρήξη από τον ιμπεριαλισμό!», υποστηρίζει ο αρθρογράφος της νέας αντιπολιτευόμενης εφημερίδας Νεφές, Αϊτούντς Ερκίν. Οι εθνικές επαναστάσεις αποτέλεσαν απάντηση στην καταπίεση των μεγάλων δυνάμεων και οι περισσότερες τουρκικές «επαναστάσεις» στηρίχθηκαν στους εθνικιστικούς, λαϊκιστικούς και κρατιστικούς πυλώνες, αναφέρει ο Ερκίν.

Το ερώτημα που τίθεται πλέον είναι, αν η Τουρκία βρίσκεται μπροστά σε μια νέα πολιτική κατεύθυνση, όπου η έννοια του έθνους-κράτους επιστρέφει ως απάντηση στην παγκοσμιοποίηση. Η επιλογή που θα κάνει η τουρκική κοινωνία στο επόμενο στάδιο - «έθνος-κράτος» ή «παγκοσμιοποίηση» - θα είναι καθοριστικός για το μέλλον της χώρας και την πολιτική της πορεία.

Το νέο πρόσωπο της διαμαρτυρίας στην Τουρκία: Όταν η νεολαία πολεμά με όπλο το ήθος την πολιτική εξουσία

Η τουρκική κυβέρνηση είναι φυσικά συνηθισμένη στις διαμαρτυρίες, αλλά αυτή τη φορά το σκηνικό μοιάζει διαφορετικό. Οι νέοι δεν βγαίνουν απλώς στους δρόμους για να τα σπάσουν και να αντιταχθούν σε μία πολιτική σύλληψη – ανασχηματίζουν το χάρτη της πολιτικής αντίστασης.

Οι νέοι πιο πολιτικοποιημένοι από ποτέ

Η σημερινή τουρκική νεολαία μεγάλωσε μέσα σε μια εποχή κρίσεων, πραξικοπημάτων και ραγδαίας ψηφιοποίησης, γεγονός που τους έκανε πιο «αντιδραστικούς». Ο πολιτικός αναλυτής Σελίμ Κορού χαρτογραφώντας αυτό το νέο κίνημα, επισημαίνει πώς δεν χωρά σε παλιές πολιτικές ετικέτες, έχει βάση αριστερή και αποτελείται από τα πιο λαμπρά «μυαλά» της Τουρκίας.

«Οι νέοι στην Τουρκία είναι πολύ πιο πολιτικοποιημένοι από ό,τι ήταν παλιά. Αυτό προέκυψε ειδικά μετά την απόπειρα πραξικοπήματος του 2016, καθώς και από την ταχέως εξελισσόμενη ψηφιακή τεχνολογία, που έχει δημιουργήσει μια υπερ-ευαισθητοποιημένη και υπερευαίσθητη νεολαία.

Και μάλιστα κάποιοι ελίτ φοιτητές, δηλαδή εκείνοι που βγαίνουν από τα πιο αναγνωρισμένα πανεπιστήμια της Τουρκίας, είναι αριστεροί. Αυτοί ήταν που ξεκίνησαν τις διαδηλώσεις στο πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης και η δράση τους δημιουργεί την αίσθηση ότι πλέον κινητοποιούνται οι καλύτεροι και λαμπρότεροι, γεγονός που έδωσε ηθική ώθηση σε όλο το κίνημα διαμαρτυρίας»

Ο νέος τουρκο-εθνικισμός

Όμως, δεν είναι μόνο οι αριστεροί αυτοί που διαδηλώνουν. Οι παραδοσιακές δομές του τουρκικού εθνικισμού έχουν αλλάξει και βγαίνουν τώρα επίσης μπροστά ως νέο-«επαναστάτες».

«Οι περισσότεροι νέοι στους δρόμους, όμως, δεν είναι αριστεροί, αλλά ένα νέο είδος τουρκο-εθνικιστή. Ο τουρκισμός ήταν παλιά μια όμορφη ορθόδοξη προσπάθεια. Γίνονταν μέλη των Ιδεαλιστικών Εστιών [Ulku Ocaklar?] ως φοιτητές, μετά ανέβαιναν ιεραρχία και προσκολλούνταν πολιτικά στο Εθνικιστικό Κίνημα (MHP). Αλλά καθώς το MHP εξαγοράστηκε ουσιαστικά από το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ, η γοητεία του προς τη νέα γενιά Τουρκιστών ξεθώριασε», διαπιστώνει ο Τούρκος αναλυτής, γεγονός που τους έχει ωθήσει προς αναζήτηση νέας πολιτικής στέγης, ακόμη και έκφρασης.

Η δυναμική της... νέας τουρκικής νεολαίας

Αυτές οι διαδηλώσεις έχουν τελικά μια παράξενη δημογραφική σύνθεση: κυρίως νέοι από τα δεξιά, τους οποίους αυτή τη φορά η αξιωματική αντιπολίτευση, έχει εκμεταλλευτεί και τους καθοδηγεί. Στην πραγματικότητα, η αντιπολίτευση φαίνεται να αναπτύσσει μια ισχυρή σχέση με μια βάση που εκτείνεται πέρα από το στενό εκλογικό της σώμα. Αυτό είναι κάτι που δεν είχε φανταστεί η κυβέρνηση, καθώς έχει αγκαλιάσει και άλλα στρώματα της κοινωνίας. Αλλά το ερώτημα που ανακύπτει είναι, αν έχει δυναμική αυτό το νέο κίνημα που αναδείχθηκε με μία πολιτική σύλληψη ή αν θα κουρνιάξει ξανά μέσα στους υπόγειους διαδρόμους μιας ανέκφραστης κοινωνικής απογοήτευσης, αναζητώντας και πάλι την επόμενη αφορμή για εκτόνωση χωρίς να καταφέρει να εδραιώσει μια σαφή πολιτική κατεύθυνση, όπως έγινε και μετά το Γκεζί.

Πώς αντιδρά η εξουσία;

Αμήχανα μέχρι στιγμής αλλά η κρατική καταστολή έχει εργαλεία πάντα. Στα τούρκικα υπάρχει μία έκφραση ‘Ο Θεός δεν έχει ραβδί’, υπονοώντας ότι βρίσκει δημιουργικούς τρόπους να σε χτυπήσει όταν δεν το περιμένεις. Η εξουσία, ωστόσο, φαίνεται πως δεν είναι πλέον αντιμέτωπη με μια απλή πολιτική ομάδα, αλλά με μια νέα δύναμη που είναι πολύ μεγαλύτερη, δείχνει να πιστεύει ο Σελίμ Κορού.

Διαβάστε ακόμη

Αγροτοκτηνοτρόφοι μπήκαν μέσα στην πίστα του αεροδρομίου Ηρακλείου - Αποκλείστηκε ο αερολιμένας Χανίων

«Ήταν ατύχημα, δεν φταίμε», λέει ο πατέρας του παιδιού που τραυματίστηκε θανάσιμα από τον σκύλο τους

Καλλιστώ προς κατοίκους Ιπποκρατείου: «Οι λύκοι δεν φεύγουν από την Πάρνηθα» - Μόνη λύση η συνύπαρξη

Ανακοινώθηκαν οι υποψηφιότητες για τις «Χρυσές Σφαιρές 2026» - Τα βραβεία που διεκδικεί η «Bugonia» του Γιώργου Λάνθιμου