Συμφωνία Baykar–Leonardo: Η Τουρκία «εισβάλλει» στην ευρωπαϊκή άμυνα από την κερκόπορτα της Ευρώπης

Σε μια Ευρώπη που ακόμη δεν έχει αποφασίσει ποιον θεωρεί «εταίρο» και ποιον «αντίπαλο», η Τουρκία αξιοποιεί με χειρουργική ακρίβεια τις ρωγμές της ΕΕ, χτίζοντας συμμαχίες που δεν θα μπορούσαν έχουν καν φανταστεί πριν από λίγα χρόνια. Η συμφωνία μεταξύ της ιταλικής Leonardo και της τουρκικής Baykar είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια τεχνολογική συνέργεια: είναι η επισημοποίηση μιας «πολιτικής ευθυγράμμισης», όπως τη χαρακτήρισε ο Τούρκος πρόεδρος στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τη Μελόνι.

Από «δικτάτορας» στρατηγικός εταίρος

Οι ιταλοτουρκικές σχέσεις, εκτός από τη στιγμή που ο πρώην Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι αποκάλεσε τον Ταγίπ Ερντογάν «δικτάτορα» το 2021, οι σύγχρονες σχέσεις Ιταλίας-Τουρκίας είναι γενικά θετικές και ρεαλιστικές.

Τώρα, το κλίμα όχι μόνο έχει αποκατασταθεί αλλά διαμορφώνει νέα δεδομένα. Κατά την επίσημη επίσκεψή του στη Ρώμη, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επικύρωσε μια σειρά συμφωνιών με την ιταλική κυβέρνηση, με επίκεντρο μια στρατηγική αμυντική συνεργασία μεταξύ της τουρκικής Baykar και της ιταλικής Leonardo. Η συμφωνία εστιάζει στην από κοινού ανάπτυξη μη επανδρωμένων αεροσκαφών και εντάσσεται σε μια ευρύτερη προσπάθεια δημιουργίας ευρωπαϊκού πλαισίου στον τομέα της αμυντικής τεχνολογίας. Η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι μίλησε για ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, ενώ ο Ερντογάν τόνισε τη σημασία της εμβάθυνσης της συνεργασίας με την ΕΕ. Η Baykar, υπό τον Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ, ενισχύει τη θέση της στην ευρωπαϊκή αγορά, λειτουργώντας πλέον ως βασικός μοχλός της τουρκικής στρατηγικής εξωστρέφειας στον αμυντικό τομέα.

Σε δηλώσεις Τύπου μετά την υπογραφή της συμφωνίας, ο διευθύνων σύμβουλος της Leonardo, Ρομπέρτο Τσινγκολάνι, και ο πρόεδρος της Baykar, Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, τόνισαν τις συμπληρωματικές «συνέργειες» των αμυντικών τεχνολογιών τους.

«Τα ηλεκτρονικά συστήματα και τα συστήματα αισθητήρων του Leonardo στο αεροσκάφος μπορούν να είναι πολύ καλά συμβατά με τα UAV που κατασκευάζει η Baykar», δήλωσε ο Τσινγκολάνι στο πρακτορείο Αναντολού.

Ο Μπαϊρακτάρ επαίνεσε τις τεχνολογίες Διοίκησης, Ελέγχου, Επικοινωνίας, Υπολογιστών και Πληροφοριών (C4I) της Leonardo, ενώ επέκρινε άλλες αμυντικές εταιρείες της ΕΕ, αποκαλώντας τες «μεγάλο κατεστημένο με πολλά τείχη και με πολύ status quo και πολύ χαμηλό επίπεδο ενέργειας».

Το επιχειρησιακό δέλεαρ της συνεργασίας

Στον πυρήνα της συνεργασίας βρίσκεται μια προσπάθεια συνδυασμού των ιταλικών ηλεκτρονικών συστημάτων και της αεροναυτικής πιστοποίησης με τις επιχειρησιακές πλατφόρμες της Baykar, ώστε να τοποθετηθούν και οι δύο εταιρείες ως κορυφαίοι παίκτες στην παραγωγή UAV.

Η Βαλέρια Τζιανότα, επιστημονική διευθύντρια του Παρατηρητηρίου για την Τουρκία στο Κέντρο Μελετών Διεθνούς Πολιτικής (CesPI), τόνισε ότι «η συνεργασία με την Τουρκία σίγουρα διευκολύνει την ιταλική ενσωμάτωση από υλικοτεχνικής και παραγωγικής άποψης σε περιοχές όπου η Άγκυρα είναι παραδοσιακά παρούσα, από την Κεντρική Ασία έως τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Ενώ η Ιταλία θα λειτουργούσε ως ατμομηχανή που θα επέτρεπε την ενσωμάτωση της τουρκικής παραγωγής στην ευρωπαϊκή αγορά», πρόσθεσε.

Τουρκική διείσδυση στην ευρωπαϊκή αγορά όπλων

Το ιταλικό έδαφος γίνεται δίαυλος εισόδου για τουρκική τεχνογνωσία στην καρδιά της Ευρώπης. Ο Σιτκί Εγκελί, αναπληρωτής καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Σμύρνης, εξηγεί τη διπλή στρατηγική: Από τη μια πλευρά, οι τουρκικές εταιρείες εισέρχονται σε μια αγορά με αυξανόμενες αμυντικές δαπάνες. Από την άλλη, οι Ιταλοί κερδίζουν τεχνολογία χωρίς το κόστος της ανάπτυξής της.

«Η Ιταλία γίνεται γρήγορα το προπύργιο της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας για να διεισδύσει στις ολοένα και πιο επικερδείς αμυντικές αγορές της Ευρώπης», δήλωσε.

«Η Ισπανία και η Πορτογαλία φαίνεται να κινούνται επίσης προς τη συνεργασία με την τουρκική αμυντική βιομηχανία», συνέχισε. «Αυτή η μετατόπιση μπορεί στην πραγματικότητα να είναι ο προάγγελος ενός νέου μπλοκ αμυντικής βιομηχανίας και προμηθειών τόσο εντός της ΕΕ όσο και του ΝΑΤΟ... μεταξύ των κορυφαίων κρατών μελών της νότιας πλευράς».

Νομικά εμπόδια και ανοιχτά ζητήματα

Καμία γεωπολιτική προσέγγιση δεν προχωρά χωρίς να ξεπεράσει νομικά και πολιτικά εμπόδια. Η ιταλική νομοθεσία απαιτεί εκτεταμένες αναθεωρήσεις των συμφωνιών που αφορούν εργολάβους εθνικής ασφάλειας και άμυνας, πράγμα που σημαίνει ότι τόσο οι συμφωνίες Piaggio Aerospace όσο και Leonardo βρίσκονται υπό αξιολόγηση πριν από την οριστικοποίηση.

Παράλληλα, ζητήματα όπως τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, οι μεταφορές τεχνολογίας και οι έλεγχοι εξαγωγών πρέπει να ρυθμιστούν. Ο Έλιο Καλκάνο της IAI επισημαίνει ότι τα εμπόδια μπορούν να αντιμετωπιστούν με εναλλακτικά εξαρτήματα ή και με παραλλαγές UAV χωρίς εξαρτήματα από χώρες με αυστηρούς περιορισμούς. Την ίδια στιγμή, το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Eurodrone, στο οποίο συμμετέχει η Leonardo, έχει μείνει πίσω.

«Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε βιομηχανία στην Ευρώπη θα μπορούσε να αναλάβει ηγετικό ρόλο [στην αγορά UAV], επειδή κανείς δεν είναι πραγματικά κυρίαρχος αυτή τη στιγμή», δήλωσε ο Καλκάνο.

«Επομένως, νομίζω ότι το παιχνίδι δεν έχει ακόμη παιχτεί», συνέχισε. «Και υποψιάζομαι ότι η κίνηση της Leonardo να προσεγγίσει τους Τούρκους ομολόγους της πρέπει να θεωρηθεί ένας τρόπος για να προχωρήσει η έρευνα και η ανάπτυξη που έχει ήδη γίνει από την Τουρκία και έχει ήδη αποδειχθεί στο πεδίο της μάχης».

Διπλωματικά οφέλη και πολιτική σύγκλιση

Πέρα από την τεχνολογία και τα UAV, η συμφωνία Baykar–Leonardo φέρνει μαζί της και πολιτικό συμβολισμό. Ο Ρικάρντο Γκάσκο του ινστιτούτου IstanPol ερμήνευσε τις δηλώσεις του Τσινγκολάνι ως ενδείξεις πολιτικής στήριξης από την ΕΕ.

«Υπήρχε βαθιά πολιτική βούληση για την ανάπτυξη αυτής της συνεργασίας», δήλωσε.

«Είναι ίσως η πρώτη φορά που όχι μόνο η Τουρκία χρειάζεται την ΕΕ, αλλά και η ΕΕ χρειάζεται πάρα πολύ την Τουρκία από άποψη ασφάλειας», πρόσθεσε. «Έτσι, η Τουρκία παίζει αυτό το χαρτί πολύ καλά, πιστεύω, από διπλωματικής άποψης».

Η Άγκυρα δεν περιμένει πια προσκλήσεις στο ευρωπαϊκό τραπέζι. Φέρνει δικά της πιάτα, δικές της συνταγές και —όπως όλα δείχνουν— δικά της drones. Και αν το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας περιλαμβάνει τουρκικές τεχνολογίες, τότε η ΕΕ δεν είναι πια ο ομοιογενής χώρος που οραματίστηκε κάποτε το Παρίσι ή το Βερολίνο.

Σε μια Ευρώπη που ακόμη δεν έχει αποφασίσει ποιον θεωρεί «εταίρο» και ποιον «αντίπαλο», η Τουρκία αξιοποιεί με χειρουργική ακρίβεια τις ρωγμές της ΕΕ, χτίζοντας συμμαχίες που δεν θα μπορούσαν έχουν καν φανταστεί πριν από λίγα χρόνια. Η συμφωνία μεταξύ της ιταλικής Leonardo και της τουρκικής Baykar είναι κάτι πολύ περισσότερο από μια τεχνολογική συνέργεια: είναι η επισημοποίηση μιας «πολιτικής ευθυγράμμισης», όπως τη χαρακτήρισε ο Τούρκος πρόεδρος στην κοινή συνέντευξη Τύπου με τη Μελόνι.

Από «δικτάτορας» στρατηγικός εταίρος

Οι ιταλοτουρκικές σχέσεις, εκτός από τη στιγμή που ο πρώην Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Ντράγκι αποκάλεσε τον Ταγίπ Ερντογάν «δικτάτορα» το 2021, οι σύγχρονες σχέσεις Ιταλίας-Τουρκίας είναι γενικά θετικές και ρεαλιστικές.

Τώρα, το κλίμα όχι μόνο έχει αποκατασταθεί αλλά διαμορφώνει νέα δεδομένα. Κατά την επίσημη επίσκεψή του στη Ρώμη, ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επικύρωσε μια σειρά συμφωνιών με την ιταλική κυβέρνηση, με επίκεντρο μια στρατηγική αμυντική συνεργασία μεταξύ της τουρκικής Baykar και της ιταλικής Leonardo. Η συμφωνία εστιάζει στην από κοινού ανάπτυξη μη επανδρωμένων αεροσκαφών και εντάσσεται σε μια ευρύτερη προσπάθεια δημιουργίας ευρωπαϊκού πλαισίου στον τομέα της αμυντικής τεχνολογίας. Η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι μίλησε για ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας, ενώ ο Ερντογάν τόνισε τη σημασία της εμβάθυνσης της συνεργασίας με την ΕΕ. Η Baykar, υπό τον Σελτσούκ Μπαϊρακτάρ, ενισχύει τη θέση της στην ευρωπαϊκή αγορά, λειτουργώντας πλέον ως βασικός μοχλός της τουρκικής στρατηγικής εξωστρέφειας στον αμυντικό τομέα.

Σε δηλώσεις Τύπου μετά την υπογραφή της συμφωνίας, ο διευθύνων σύμβουλος της Leonardo, Ρομπέρτο Τσινγκολάνι, και ο πρόεδρος της Baykar, Σελτζούκ Μπαϊρακτάρ, τόνισαν τις συμπληρωματικές «συνέργειες» των αμυντικών τεχνολογιών τους.

«Τα ηλεκτρονικά συστήματα και τα συστήματα αισθητήρων του Leonardo στο αεροσκάφος μπορούν να είναι πολύ καλά συμβατά με τα UAV που κατασκευάζει η Baykar», δήλωσε ο Τσινγκολάνι στο πρακτορείο Αναντολού.

Ο Μπαϊρακτάρ επαίνεσε τις τεχνολογίες Διοίκησης, Ελέγχου, Επικοινωνίας, Υπολογιστών και Πληροφοριών (C4I) της Leonardo, ενώ επέκρινε άλλες αμυντικές εταιρείες της ΕΕ, αποκαλώντας τες «μεγάλο κατεστημένο με πολλά τείχη και με πολύ status quo και πολύ χαμηλό επίπεδο ενέργειας».

Το επιχειρησιακό δέλεαρ της συνεργασίας

Στον πυρήνα της συνεργασίας βρίσκεται μια προσπάθεια συνδυασμού των ιταλικών ηλεκτρονικών συστημάτων και της αεροναυτικής πιστοποίησης με τις επιχειρησιακές πλατφόρμες της Baykar, ώστε να τοποθετηθούν και οι δύο εταιρείες ως κορυφαίοι παίκτες στην παραγωγή UAV.

Η Βαλέρια Τζιανότα, επιστημονική διευθύντρια του Παρατηρητηρίου για την Τουρκία στο Κέντρο Μελετών Διεθνούς Πολιτικής (CesPI), τόνισε ότι «η συνεργασία με την Τουρκία σίγουρα διευκολύνει την ιταλική ενσωμάτωση από υλικοτεχνικής και παραγωγικής άποψης σε περιοχές όπου η Άγκυρα είναι παραδοσιακά παρούσα, από την Κεντρική Ασία έως τη Μέση Ανατολή και την Αφρική. Ενώ η Ιταλία θα λειτουργούσε ως ατμομηχανή που θα επέτρεπε την ενσωμάτωση της τουρκικής παραγωγής στην ευρωπαϊκή αγορά», πρόσθεσε.

Τουρκική διείσδυση στην ευρωπαϊκή αγορά όπλων

Το ιταλικό έδαφος γίνεται δίαυλος εισόδου για τουρκική τεχνογνωσία στην καρδιά της Ευρώπης. Ο Σιτκί Εγκελί, αναπληρωτής καθηγητής διεθνών σχέσεων στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο της Σμύρνης, εξηγεί τη διπλή στρατηγική: Από τη μια πλευρά, οι τουρκικές εταιρείες εισέρχονται σε μια αγορά με αυξανόμενες αμυντικές δαπάνες. Από την άλλη, οι Ιταλοί κερδίζουν τεχνολογία χωρίς το κόστος της ανάπτυξής της.

«Η Ιταλία γίνεται γρήγορα το προπύργιο της τουρκικής αμυντικής βιομηχανίας για να διεισδύσει στις ολοένα και πιο επικερδείς αμυντικές αγορές της Ευρώπης», δήλωσε.

«Η Ισπανία και η Πορτογαλία φαίνεται να κινούνται επίσης προς τη συνεργασία με την τουρκική αμυντική βιομηχανία», συνέχισε. «Αυτή η μετατόπιση μπορεί στην πραγματικότητα να είναι ο προάγγελος ενός νέου μπλοκ αμυντικής βιομηχανίας και προμηθειών τόσο εντός της ΕΕ όσο και του ΝΑΤΟ... μεταξύ των κορυφαίων κρατών μελών της νότιας πλευράς».

Νομικά εμπόδια και ανοιχτά ζητήματα

Καμία γεωπολιτική προσέγγιση δεν προχωρά χωρίς να ξεπεράσει νομικά και πολιτικά εμπόδια. Η ιταλική νομοθεσία απαιτεί εκτεταμένες αναθεωρήσεις των συμφωνιών που αφορούν εργολάβους εθνικής ασφάλειας και άμυνας, πράγμα που σημαίνει ότι τόσο οι συμφωνίες Piaggio Aerospace όσο και Leonardo βρίσκονται υπό αξιολόγηση πριν από την οριστικοποίηση.

Παράλληλα, ζητήματα όπως τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, οι μεταφορές τεχνολογίας και οι έλεγχοι εξαγωγών πρέπει να ρυθμιστούν. Ο Έλιο Καλκάνο της IAI επισημαίνει ότι τα εμπόδια μπορούν να αντιμετωπιστούν με εναλλακτικά εξαρτήματα ή και με παραλλαγές UAV χωρίς εξαρτήματα από χώρες με αυστηρούς περιορισμούς. Την ίδια στιγμή, το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Eurodrone, στο οποίο συμμετέχει η Leonardo, έχει μείνει πίσω.

«Αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε βιομηχανία στην Ευρώπη θα μπορούσε να αναλάβει ηγετικό ρόλο [στην αγορά UAV], επειδή κανείς δεν είναι πραγματικά κυρίαρχος αυτή τη στιγμή», δήλωσε ο Καλκάνο.

«Επομένως, νομίζω ότι το παιχνίδι δεν έχει ακόμη παιχτεί», συνέχισε. «Και υποψιάζομαι ότι η κίνηση της Leonardo να προσεγγίσει τους Τούρκους ομολόγους της πρέπει να θεωρηθεί ένας τρόπος για να προχωρήσει η έρευνα και η ανάπτυξη που έχει ήδη γίνει από την Τουρκία και έχει ήδη αποδειχθεί στο πεδίο της μάχης».

Διπλωματικά οφέλη και πολιτική σύγκλιση

Πέρα από την τεχνολογία και τα UAV, η συμφωνία Baykar–Leonardo φέρνει μαζί της και πολιτικό συμβολισμό. Ο Ρικάρντο Γκάσκο του ινστιτούτου IstanPol ερμήνευσε τις δηλώσεις του Τσινγκολάνι ως ενδείξεις πολιτικής στήριξης από την ΕΕ.

«Υπήρχε βαθιά πολιτική βούληση για την ανάπτυξη αυτής της συνεργασίας», δήλωσε.

«Είναι ίσως η πρώτη φορά που όχι μόνο η Τουρκία χρειάζεται την ΕΕ, αλλά και η ΕΕ χρειάζεται πάρα πολύ την Τουρκία από άποψη ασφάλειας», πρόσθεσε. «Έτσι, η Τουρκία παίζει αυτό το χαρτί πολύ καλά, πιστεύω, από διπλωματικής άποψης».

Η Άγκυρα δεν περιμένει πια προσκλήσεις στο ευρωπαϊκό τραπέζι. Φέρνει δικά της πιάτα, δικές της συνταγές και —όπως όλα δείχνουν— δικά της drones. Και αν το μέλλον της ευρωπαϊκής ασφάλειας περιλαμβάνει τουρκικές τεχνολογίες, τότε η ΕΕ δεν είναι πια ο ομοιογενής χώρος που οραματίστηκε κάποτε το Παρίσι ή το Βερολίνο.

Διαβάστε ακόμη

Μέλη της ελληνικής αποστολής March to Gaza κρατήθηκαν αναίτια στο αεροδρόμιο του Καΐρου - Απελευθερώθηκαν μετά από 10 ώρες

Σκάφη σε λιμάνια κινούνται με ταχύτητες από 4 έως 6 φορές μεγαλύτερες από την προβλεπόμενη - Νοικιάζουν άτομα χωρίς δίπλωμα

Κατερίνα Πολέμη και Στάθης Αννίνος στο ethnos.gr: «Η μουσική έχει μια ενωτική δύναμη που δεν γνωρίζει από γλώσσα, χρώμα ή σύνορα»

Ο Τζέιμι Όλιβερ ανοίγει σύντομα εστιατόριο στην Αθήνα