Ωκεανοί σε Κρίση: Η Σύνοδος που μπορεί να αντιστρέψει το (ζοφερό) μέλλον

Οι ωκεανοί, οι απέραντες εκτάσεις που καλύπτουν πάνω από το 70% της επιφάνειας της Γης και αποτελούν την πηγή ζωής για εκατομμύρια είδη, βρέθηκαν ξανά στο επίκεντρο της παγκόσμιας προσοχής με την ολοκλήρωση της πρόσφατης Συνόδου Κορυφής του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς, που πραγματοποιήθηκε στη Νίκαια της Γαλλίας. Η Σύνοδος αυτή συγκέντρωσε περισσότερους από 60 ηγέτες κρατών, κυβερνητικούς αξιωματούχους, επιστήμονες, ακτιβιστές και εκπροσώπους διεθνών οργανισμών, οι οποίοι ενώθηκαν με κοινό στόχο: να αναστρέψουν την περιβαλλοντική καταστροφή που απειλεί τα θαλάσσια οικοσυστήματα του πλανήτη.

Κατά τη διάρκεια των εργασιών, τέθηκαν στο τραπέζι κρίσιμα ζητήματα όπως η υπεραλίευση, η ρύπανση από πλαστικά, η ανατροπή της ισορροπίας λόγω κλιματικής αλλαγής, αλλά και η καταστροφή των κοραλλιογενών υφάλων, οι οποίοι αποτελούν «θησαυρούς» βιοποικιλότητας και φυσικά καταφύγια για χιλιάδες είδη. Η ανησυχία που εξέφρασαν οι ειδικοί ήταν εμφανής: η βιοποικιλότητα των ωκεανών μειώνεται με ανησυχητικό ρυθμό, απειλώντας όχι μόνο τη θαλάσσια ζωή αλλά και τη διατροφική ασφάλεια εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως.

«Η υγεία των ωκεανών άρρηκτα συνδεδεμένη με τη δική μας»

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, περιέγραψε τη Σύνοδο ως «μια στιγμή αφύπνισης», επισημαίνοντας ότι οι ωκεανοί λειτουργούν ως ο πνεύμονας του πλανήτη, απορροφώντας περίπου το ένα τρίτο των ανθρωπογενών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και πάνω από το 90% της επιπλέον θερμότητας που παράγεται από την παγκόσμια υπερθέρμανση. «Η υγεία των ωκεανών είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη δική μας», τόνισε, καλώντας για αποφασιστική δράση και παγκόσμια συνεργασία.

Ένα από τα πιο σημαντικά ορόσημα της Συνόδου ήταν η επικύρωση της ιστορικής Συνθήκης για τις Υψηλές Θάλασσες, που στοχεύει στην προστασία του 30% των ωκεανών παγκοσμίως μέχρι το 2030. Η συμφωνία, η οποία αναμένεται να τεθεί σε ισχύ στις αρχές του 2026, έχει χαρακτηριστεί από ειδικούς ως καθοριστική για τη διαφύλαξη των πολύτιμων και συχνά ανεξερεύνητων θαλάσσιων περιοχών που βρίσκονται πέρα από την εθνική δικαιοδοσία των κρατών. Μέσω αυτής της διεθνούς συνεργασίας, οι χώρες δεσμεύονται να ενισχύσουν την προστασία των υποθαλάσσιων οικοσυστημάτων, να περιορίσουν την εκμετάλλευση και να προωθήσουν βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης.

Εντάσεις και διαφωνίες

Ωστόσο, από τη Σύνοδο δεν έλειψαν οι εντάσεις και οι διαφωνίες. Ορισμένες χώρες δέχθηκαν σκληρή κριτική για την αθέτηση προηγούμενων υποσχέσεων, ενώ αναδείχθηκε η επιτακτική ανάγκη για αύξηση της χρηματοδότησης και της τεχνικής υποστήριξης των δράσεων προστασίας. Η δυσκολία στην εξεύρεση κοινών λύσεων αποτυπώνει τις περίπλοκες γεωπολιτικές και οικονομικές προκλήσεις που συνοδεύουν την παγκόσμια προσπάθεια για την προστασία των ωκεανών. Ιδιαίτερα επιτακτική ήταν η συζήτηση γύρω από τη βαθυπελαγική εξόρυξη, μια δραστηριότητα με σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, που μπορεί να προκαλέσει μη αναστρέψιμες βλάβες στα ευαίσθητα οικοσυστήματα του βυθού. Μέχρι σήμερα, 37 χώρες έχουν υποστηρίξει την επιβολή μορατόριουμ σε αυτή την εξόρυξη, ωστόσο οι διαπραγματεύσεις παραμένουν περίπλοκες λόγω των οικονομικών συμφερόντων που εμπλέκονται.

Σε μια σημαντική πρωτοβουλία, η Γαλλική Πολυνησία ανακοίνωσε τη δημιουργία της μεγαλύτερης προστατευόμενης θαλάσσιας ζώνης στον κόσμο, εκτείνοντας την προστασία σε περισσότερα από 5 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα. Αυτή η κίνηση αποτελεί πρότυπο δέσμευσης για την προστασία της θαλάσσιας βιοποικιλότητας. Παράλληλα, όμως, η ίδια η Γαλλία βρέθηκε υπό το μικροσκόπιο για τις πρακτικές της, καθώς δέχτηκε επικρίσεις για την ανοχή στη βυθοκόρηση σε ορισμένες προστατευόμενες περιοχές, αποκαλύπτοντας τις αντιφάσεις ανάμεσα στις διακηρύξεις και την εφαρμογή τους. Η χρηματοδότηση της προστασίας των ωκεανών αναδείχθηκε ως το μεγάλο εμπόδιο για την υλοποίηση των στόχων. Παρά τις δεσμεύσεις, τα διαθέσιμα κονδύλια δεν επαρκούν για την κάλυψη των παγκόσμιων αναγκών, με τους ειδικούς να τονίζουν την ανάγκη για σαφείς μηχανισμούς διαχείρισης και διαφάνειας, ώστε να εξασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα και η λογοδοσία στις δράσεις. Σε αυτήν την κρίσιμη στιγμή, η Σύνοδος της Νίκαιας αποτέλεσε μια πλατφόρμα συνεννόησης και συνεργασίας, με αρκετές χώρες να παρουσιάζουν καινοτόμες πρωτοβουλίες για την αποκατάσταση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Προγράμματα επανεισαγωγής ειδών, δράσεις καθαρισμού των θαλασσών από πλαστικά και πρωτοβουλίες για την ενίσχυση των τοπικών κοινοτήτων, που κατέχουν πολύτιμη γνώση για τη διαχείριση των θαλάσσιων πόρων, βρέθηκαν στο επίκεντρο.

Ένα καθοριστικό μήνυμα που αναδείχθηκε είναι η κεντρική θέση των ωκεανών στην αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Η ικανότητά τους να απορροφούν διοξείδιο του άνθρακα και θερμότητα τους καθιστά φυσικό «όπλο» για την αποθήκευση άνθρακα και την υποστήριξη της ανθεκτικότητας των παράκτιων κοινοτήτων. Ωστόσο, η αυξανόμενη οξίνιση και η αύξηση της θερμοκρασίας των θαλασσών απειλούν να διαλύσουν αυτούς τους φυσικούς μηχανισμούς, προκαλώντας την καταστροφή κρίσιμων οικοτόπων όπως οι κοραλλιογενείς ύφαλοι, τα μαγκρόβια δάση και τα θαλάσσια λιβάδια.

Μία νέα εποχή

Παρά τις προκλήσεις και τις αντιφάσεις, η ατμόσφαιρα στη Νίκαια ήταν γεμάτη ελπίδα και αποφασιστικότητα. Πολλοί συμμετέχοντες εξέφρασαν την πεποίθηση πως η Σύνοδος σηματοδοτεί την αρχή μιας νέας εποχής όπου οι ωκεανοί θα λάβουν τη θέση που τους αξίζει στο κέντρο της παγκόσμιας πολιτικής και περιβαλλοντικής ατζέντας. Η μεγάλη δοκιμασία, όμως, παραμένει η μετατροπή των λόγων σε πράξεις, καθώς το μέλλον των ωκεανών — και κατ’ επέκταση ολόκληρου του πλανήτη — εξαρτάται πλέον από τη συλλογική δράση και τη συνεχή δέσμευση.

Οι εργασίες της Συνόδου έκλεισαν με την ελπίδα ότι το 2025 θα μείνει στην ιστορία ως η χρονιά που η ανθρωπότητα αποφάσισε να «ξυπνήσει» και να αναλάβει την ευθύνη για τη σωτηρία των ωκεανών, αναγνωρίζοντας πως η προστασία τους δεν είναι πλέον επιλογή, αλλά ζήτημα επιβίωσης για όλους.

Διαβάστε ακόμη

Δραματικές ώρες στη Λακωνία: Γυναίκα ανεβαίνει σε ταράτσα για να δώσει φαγητό στην εγκλωβισμένη μητέρα της

Κακοκαιρία Byron: Τι θα γίνει με τον μισθό όσων δεν μπόρεσαν να πάνε στη δουλειά τους

Πανικός στη αεροσκάφος: Φωτιά σε διάδρομο απογείωσης γέμισε με καπνούς Airbus A320 με 180 επιβαίνοντες

Mega deal στα σκαριά στον τομέα της ψυχαγωγίας: Η Netflix κοντά στην αγορά της Warner Bros!