Το μυστικό «πυρηνικό βουνό» του Ιράν και η προσπάθεια του Ισραήλ να το διαλύσει

Το μεγαλύτερο μέρος του εργοστασίου καλύπτεται από πέπλο μυστηρίου

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 5 λεπτά ┋

Το εργοστάσιο Fordow (AP Photo/Vahid Salemi)

Ο πόλεμος ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν προκαλεί τρόμο σε όλο τον πλανήτη, με το Τελ Αβίβ να υποψιάζεται ότι η Τεχεράνη χρησιμοποιεί το ουράνιο για να δημιουργήσει πυρηνικά όπλα.

Στόχος του Ισραήλ το «πυρηνικό βουνό»

Το εργοστάσιο Fordow βρίσκεται στο Ιράν και προστατεύεται από τόνους χώματος και βράχων, ώστε να παραμένει μακριά από αδιάκριτα βλέμματα και ξένους πυραύλους. Τα ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη πετούν πάνω από την Τεχεράνη, καθώς μεγάλο μέρος της αεράμυνας της Ισλαμικής Δημοκρατίας έχει καταρρεύσει και πλέον η προσοχή στρέφεται στη μυστική εγκατάσταση.

Ορισμένοι λένε ότι το αμερικανικό βομβαρδιστικό «B-2 stealth» και το τεράστιο φορτίο του θα μπορούσαν να προκαλέσουν πλήγμα στο «πυρηνικό βουνό», ωστόσο άλλοι ισχυρίζονται ότι ο στρατός θα μπορούσε να φτάσει στους διαδρόμους του εργοστασίου. Πάντως, δεν αποκλείεται όλα αυτά να είναι πρακτικά αδύνατα, όπως αναφέρει Sky News.

Το Ιράν έχει επανειλημμένα αρνηθεί ότι επιδιώκει την απόκτηση πυρηνικού όπλου και ο επικεφαλής του πυρηνικού παρατηρητηρίου του ΟΗΕ δήλωσε τον Ιούνιο ότι δεν έχει αποδείξεις για «συστηματική προσπάθεια απόκτησης ενός τέτοιου όπλου».

Τι είναι το εργοστάσιο Fordow

Το εργοστάσιο εμπλουτισμού Fordow είναι ένα από τα τρία βασικά κομμάτια πυρηνικής υποδομής στο Ιράν, με τα άλλα δύο να είναι το Νατάνζ και οι εγκαταστάσεις στο Ισφαχάν.

Πιστεύεται ότι το εργοστάσιο είναι θαμμένο περίπου 80 μέτρα στην πλαγιά του βουνού και προηγουμένως προστατευόταν από ιρανικά και ρωσικά πυραυλικά συστήματα εδάφους – αέρος, τα οποία ωστόσο είναι πιθανό να εξουδετερώθηκαν εξ ολοκλήρου ή εν μέρει κατά τη διάρκεια των επιθέσεων του Ισραήλ.

Η κατασκευή του υπολογίζεται ότι ξεκίνησε το 2006 και τέθηκε σε λειτουργία το 2009, όταν και η Τεχεράνη προχώρησε σε ανακοινώσεις. Το 2023 ο Διεθνής Οργανισμός Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ) βρήκε σωματίδια ουρανίου εμπλουτισμένα σε καθαρότητα 83,7%, πολύ κοντά στο 90% που απαιτείται για μια βόμβα, με το Fordow να είναι η μοναδική ιρανική εγκατάσταση που εντοπίστηκε τέτοια ποσότητα.

Τον Ιούνιο του 2024 η Washington Post ανέφερε για μια σημαντική επέκταση στο Fordow, με σχεδόν 1.400 νέες φυγόκεντρες μηχανές, που προορίζονταν για τις υπόγειες εγκαταστάσεις.

Θα προσπαθήσει να καταστρέψει το Fordow το Ισραήλ;

Το Ισραήλ δεν έχει κρύψει την επιθυμία του να παραλύσει ή να καταργήσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, το οποίο περιγράφει ως υπαρξιακή απειλή.

«Το πραγματικά μεγάλο κομμάτι παραμένει ακόμα στο Fordow και αυτό έχει απασχολήσει αρκετά τα πρωτοσέλιδα», δήλωσε ο ειδικός σε θέματα πυρηνικών όπλων του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Σπουδών, Αλεξάντερ Μπόλφρας, σχετικά με την πιθανότητα να υπάρχουν εγκαταστάσεις και σε άλλα σημεία του Ιράν.

Ωστόσο, δεν αποκλείεται οι διπλωματικές επαφές να φέρουν το τέλος του πολέμου, προτού προλάβει ο IDF να καταστρέψει το Fordow.

Η δυνατότητα χρήσης βομβών εναντίον του Fordow

Υπήρξε πολλή συζήτηση για τις βόμβες που προορίζονται για αποθήκες, καθώς πρόκειται για πυρομαχικά που εκρήγνυνται δύο φορές, μία για να καταστρέψουν την επιφάνεια του εδάφους και στη συνέχεια όταν η βόμβα έχει σκάψει σε ένα ορισμένο βάθος.

Οι Ισραηλινοί χρησιμοποίησαν 60 με 80 τέτοιες βόμβες στο χτύπησε που σκότωσε τον ηγέτη της Χεζμπολάχ, Χασάν Νασράλα τον περασμένο Σεπτέμβριο, σύμφωνα με τον Μάρτιν «Σάμι» Σαμπσόν, πρώην αστυνόμο της αεροπορίας και εκτελεστικό διευθυντή του IISS. Ωστόσο, ο Νασράλα βρισκόταν μόλις 10-15 μέτρα μέσα στο έδαφος, όταν το Fordow είναι περίπου στα 80 μέτρα.

«Πάρα πολλά αεροπλάνα θα βρίσκονταν στο ίδιο μέρος για πάρα πολλή ώρα», για να ρίξουν βόμβες, ώστε να έχουν πιθανότητες να φτάσουν στις θαμμένες εγκαταστάσεις, πρόσθεσε ο Σαμπσόν. Επιπλέον, υπάρχει η πιθανότητα οι ΗΠΑ, που διαθέτουν την πολύ ισχυρότερο βόμβα GBU – 57, να βοηθήσουν σε οποιαδήποτε επιχείρηση στο εργοστάσιο του Ιράν.

«Η αίσθησή μου είναι ότι θα χρειαστούν ακόμη πολλαπλά χτυπήματα σε όλο και πιο άγνωστο έδαφος», εξήγησε ο Σαμπσόν. «Θα ήταν αρκετά καταστροφικό… Αν έβαζες 400 αεροπλάνα πάνω από το Fordow ή αν έβαζες τη δύναμη των ΗΠΑ πάνω από το εργοστάσιο και αυτό επιβίωνε».

Τα ενδεχόμενα του Ισραήλ για την αντιμετώπιση του Fordow

Το Ισραήλ υποστήριξε ότι θα μπορούσε να καταστρέψει ή να παραλύσει το Fordow χωρίς να χρησιμοποιήσει βόμβες που θα έπεφταν από τον αέρα. Μιλώντας στην Yalda Hakim του SkyNews, ο πρώην διευθυντής πληροφοριών της Μοσάντ, Ζοχάρ Παλτί, δήλωσε ότι «ήταν πολύ πιο εύκολο για τους Αμερικανούς να το κάνουν», αναφερόμενος πιθανότατα στην GBU – 57.

«Αλλά όπως βλέπετε, ξέρουμε πώς να διευθύνουμε τα πράγματα μόνοι μας. Και αν χρειαστεί να κάνουμε κάποια άλλα πράγματα μόνοι μας, θα τα κάνουμε», συμπλήρωσε ο ίδιος. Από εκεί και πέρα, ο πρέσβης του Ισραήλ στις ΗΠΑ, Γιεχιέλ Λάιτερ, επισήμανε πριν από λίγες ημέρες ότι η χώρα του έχει «μια σειρά από ενδεχόμενα που θα μας επιτρέψουν να αντιμετωπίσουμε το Fordow».

«Δεν είναι όλα θέμα, ξέρετε, να σηκωθείς στον ουρανό και να βομβαρδίζεις», τόνισε στο ABC News. Υπήρξε συζήτηση για τη χρήση ειδικών δυνάμεων για την επιδρομή στις εγκαταστάσεις από το έδαφος, αλλά και αυτό έχει τα μειονεκτήματά του.

«Αυτή θα ήταν μια απίστευτα υψηλού κινδύνου αποστολή, αν κάνατε κάτι στο έδαφος», σημείωσε ο Σαμπσόν.

Υπάρχει, επίσης, η πιθανότητα το Ισραήλ να επαναλάβει αυτό που συνέβη στο εργοστάσιο εμπλουτισμού της Νατάνζ, όπου ο ΙΑΕΑ δήλωσε ότι 15.000 φυγόκεντρες μηχανές μπορεί να καταστράφηκαν κατά τον βομβαρδισμό του Ιράν από τον IDF.

Διαβάστε ακόμη