Ουκρανία: Διαπραγματεύσεις δίχως τέλος για ειρήνη - Οι ανησυχίες του Κιέβου και ο φόβος της Δύσης εν όψει της νέας χρονιάς

Με την απόσταση μεταξύ Μόσχας και Κιέβου να παραμένει χαώδης, η Ευρώπη αδυνατεί να καλύψει το κενό της αμερικανικής στήριξης λόγω εσωτερικών κρίσεων σε Βερολίνο, Παρίσι και Λονδίνο

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 12 λεπτά ┋ 🗣️ Ανοικτό για σχολιασμό

Τα σφάλματα τακτικής των δυτικών δυνάμεων ενισχύουν την ικανότητα της Ρωσίας να επιβάλει τους όρους της στην Ουκρανία. Το διακύβευμα ξεπερνά τα σύνορα μιας χώρας, αγγίζοντας τη συνοχή της Δύσης.

Ενώ στον Ψυχρό Πόλεμο η Σοβιετική Ένωση απέτυχε να διαλύσει το ΝΑΤΟ, σήμερα η ρωσική επιδίωξη φαίνεται να βρίσκει έδαφος μέσα από τις κινήσεις τμημάτων της ευρωπαϊκής και αμερικανικής πολιτικής ηγεσίας, σύμφωνα με την Washington Post.

Το δημοσιονομικό αδιέξοδο της Ε.Ε. και ο ρόλος του Βελγίου

Η πρόσφατη ευρωπαϊκή σύνοδος ανέδειξε τις δομικές αδυναμίες της Ένωσης. Οι ηγέτες απέτυχαν να αξιοποιήσουν τα 210 δισ. ευρώ των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων ως εγγύηση για ένα «δάνειο αποζημιώσεων» προς το Κίεβο. Το Βέλγιο, φοβούμενο μελλοντικές νομικές διεκδικήσεις από τη Μόσχα, μπλόκαρε τη διαδικασία. Τελικά, εγκρίθηκε ένα σημαντικά μικρότερο δάνειο 90 δισ. ευρώ από τον ισολογισμό της Ε.Ε., με την αποχή της Ουγγαρίας, της Σλοβακίας και της Τσεχίας. Η κίνηση αυτή προσφέρει μόνο μια προσωρινή λύση, αφήνοντας μετέωρη τη μακροπρόθεσμη άμυνα της Ουκρανίας.

Παράλληλα με τις ευρωπαϊκές παλινωδίες, καταγράφονται «Υπονομευτικές κινήσεις του Τραμπ» στο παρασκήνιο. Η ομάδα του Ρεπουμπλικάνου προέδρου φαίνεται να επιδιώκει τη χρήση των ίδιων ρωσικών κεφαλαίων για το δικό του ειρηνευτικό σχέδιο, εκφράζοντας ανησυχίες για το κύρος του δολαρίου. Η προσέγγιση αυτή εντείνει τη δυτική ασυνεννοησία. Την ίδια στιγμή, στελέχη όπως ο Στιβ Γουίτκοφ χαρακτήρισαν τις επαφές με τη Μόσχα «παραγωγικές και εποικοδομητικές», ισχυριζόμενοι ότι «η Ρωσία παραμένει πλήρως δεσμευμένη στην επίτευξη ειρήνης στην Ουκρανία». Ωστόσο, ο Ρώσος σύμβουλος Γιούρι Ουσάκοφ αποδοκίμασε αυτές τις εκτιμήσεις, αποκαλώντας τις συνομιλίες «μάλλον αντιπαραγωγικές».

Ο Ρώσος πρόεδρος εμφανίζεται ικανοποιημένος

Ο Βλαντίμιρ Πούτιν φαίνεται να ποντάρει στον χρόνο, εκμεταλλευόμενος την κόπωση της κοινής γνώμης σε Γαλλία και Γερμανία. Λίγες μέρες αφού αποκάλεσε τους Ευρωπαίους ηγέτες «μικρά γουρουνάκια», ο Ρώσος πρόεδρος εμφανίστηκε ικανοποιημένος που η νέα στρατηγική ασφαλείας των ΗΠΑ δεν θεωρεί τη Ρωσία αντίπαλο. Μάλιστα, ειρωνεύτηκε τον Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, λέγοντας: «προετοιμάζεται για πόλεμο μαζί μας. Τι είναι αυτό; Δεν ξέρεις να διαβάζεις;».

Με την απόσταση μεταξύ Μόσχας και Κιέβου να παραμένει χαώδης, η Ευρώπη αδυνατεί να καλύψει το κενό της αμερικανικής στήριξης λόγω εσωτερικών κρίσεων σε Βερολίνο, Παρίσι και Λονδίνο. Η Washington Post καταλήγει ότι ο Μαρκ Ρούτε ίσως είναι ο μόνος ικανός να ισορροπήσει την κατάσταση, καθώς η Δύση προετοιμάζεται για έναν εξαιρετικά δύσκολο χειμώνα.

Επικοινωνία Ζελένσκι με Γουίτκοφ-Κούσνερ για τις «λεπτομέρειες» του σχεδίου ειρήνης

Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανακοίνωσε το απόγευμα της Πέμπτης (25/12) ότι μίλησε τηλεφωνικά με τους Αμερικανούς απεσταλμένους Στιβ Γουίτκοφ και Τζάρεντ Κούσνερ.

Χθες ο Ουκρανός πρόεδρος αποκάλυψε λεπτομέρειες του νέου ειρηνευτικού σχεδίου που έχει ως στόχο να βάλει τέλος στον πόλεμο με τη Ρωσία.

«Συζητήσαμε ορισμένες σημαντικές λεπτομέρειες της δουλειάς που είναι σε εξέλιξη. Υπάρχουν καλές ιδέες που μπορούν να συμβάλουν σε ένα κοινό αποτέλεσμα και σε μια βιώσιμη ειρήνη» έγραψε στη σελίδα του στο Facebook.

Ο Ζελένσκι ανέφερε ότι είχε «μια πολύ καλή συζήτηση» με τους Αμερικανούς και τους ευχαρίστησε «για την εποικοδομητική προσέγγισή τους, την εντατική δουλειά τους και τα ευγενικά λόγια τους».

«Ελπίζω ότι οι συμφωνίες που επιτεύχθηκαν σήμερα με την ευκαιρία των Χριστουγέννων και οι ιδέες που συζητήσαμε θα αποδειχθούν χρήσιμες», πρόσθεσε.

Το κείμενο που παρουσίασε χθες ο Ζελένσκι προβλέπει το πάγωμα του μετώπου στις σημερινές γραμμές του, χωρίς όμως να προσφέρει καμία άμεση λύση στο ακανθώδες ζήτημα των εδαφών που κατέχει η Ρωσία, που αποτελούν περίπου το 19% της Ουκρανίας. Σε αντίθεση με την αρχική εκδοχή, το νέο έγγραφο παραβλέπει επίσης σημαντικές αξιώσεις της Μόσχας: την αποχώρηση των ουκρανικών δυνάμεων από τις περιοχές του Ντονμπάς που ελέγχουν ακόμη και τη νομική δέσμευση του Κιέβου να μην ενταχθείς το ΝΑΤΟ. Για τον λόγο αυτό, θεωρείται απίθανο να συμφωνήσει η Ρωσία με τη νέα πρόταση. Όταν ρωτήθηκε για το θέμα αυτό, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ είπε ότι η Μόσχα «εξετάζει τη θέση της» και αρνήθηκε να σχολιάσει τις λεπτομέρειες.

Οι αλλαγές που ζητά η Ρωσία στο σχέδιο των 20 σημείων

Σύμφωνα με πρόσωπο κοντά στο Κρεμλίνο, η Ρωσία θα επιδιώξει σημαντικές αλλαγές στο τελευταίο ειρηνευτικό σχέδιο των ΗΠΑ για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή, την οποία επικαλείται το Bloomberg, ανάμεσα στις αλλαγές αυτές συμπεριλαμβάνεται και ο μεγαλύτερος περιορισμός στον στρατό του Κιέβου.

Η Μόσχα θεωρεί πως το νέο ειρηνευτικό σχέδιο των 20 σημείων που εκπονήθηκε μεταξύ της Ουκρανίας και των ΗΠΑ αποτελεί αφετηρία για περαιτέρω διαπραγματεύσεις, καθώς στερείται σημαντικών διατάξεων για τα ρωσικά συμφέροντα και δεν απαντά σε πολλά ερωτήματα, όπως ανέφερε το πρόσωπο αυτό, ζητώντας να μην κατονομαστεί λόγω της ευαίσθητης φύσης του θέματος.

Τα «αγκάθια» και οι προσδοκίες Κιέβου και Ε.Ε.

Όπως δήλωσε νωρίτερα σήμερα το Κρεμλίνο, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν έχει ενημερωθεί σχετικά με τις επαφές με τους απεσταλμένους του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ για τις προτάσεις των ΗΠΑ όσον αφορά μια πιθανή ειρηνευτική συμφωνία με την Ουκρανία και η Μόσχα θα διατυπώσει τώρα τη θέση της.

Ο Τραμπ, που λέει ότι θέλει να τον θυμάται ο κόσμος ως ειρηνοποιό, έχει παραπονεθεί κατ’ επανάληψη πως ο τερματισμός του πολέμου στην Ουκρανία -του πιο φονικού στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο- είναι ο πιο άπιαστος στόχος εξωτερικής πολιτικής της προεδρίας του.

Η Ουκρανία και Ευρωπαίοι σύμμαχοί της ανησυχούν ότι ο Τραμπ μπορεί να ‘πουλήσει’ την Ουκρανία και να αφήσει στις ευρωπαϊκές δυνάμεις να πληρώσουν τον λογαριασμό για υποστήριξη της κατεστραμμένης από τους ρωσικούς βομβαρδισμούς Ουκρανίας.

«Το Κρεμλίνο δεν πρόκειται να επικοινωνεί μέσω των ΜΜΕ»

Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ δήλωσε πως ο απεσταλμένος Κίριλ Ντμίτριεφ ενημέρωσε τον Πούτιν σχετικά με το ταξίδι στο Μαϊάμι για επαφές με τους απεσταλμένους του Τραμπ.

Όμως ο Πεσκόφ αρνήθηκε να πει ποια είναι η αντίδραση της Ρωσίας στις προτάσεις, ή ποια είναι η ακριβής μορφή των εγγράφων, λέγοντας πως το Κρεμλίνο δεν πρόκειται να επικοινωνεί μέσω των ΜΜΕ.

«Όλες οι κύριες παράμετροι της θέσης της ρωσικής πλευράς είναι γνωστές στους συναδέλφους μας από τις Ηνωμένες Πολιτείες», δήλωσε ο Πεσκόφ στους δημοσιογράφους.

«Τώρα σκοπεύουμε να διατυπώσουμε τη θέση μας στη βάση των πληροφοριών που έχουν ληφθεί από τον αρχηγό του κράτους και συνεχίζουμε τις επαφές μας στο πολύ κοντινό μέλλον μέσω των υπαρχόντων διαύλων που λειτουργούν αυτή τη στιγμή».

Ο Πούτιν έχει πει τις τελευταίες εβδομάδες ότι οι όροι του για ειρήνη είναι η Ουκρανία να παραχωρήσει περίπου 5.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα του Ντονμπάς τα οποία εξακολουθεί να ελέγχει και ότι το Κίεβο θα πρέπει να αποκηρύξει επίσημα την πρόθεσή του να γίνει μέλος της στρατιωτικής συμμαχίας του ΝΑΤΟ.

Απαντώντας σε ερώτηση για τη μορφή των εγγράφων που έφερε στη Μόσχα ο Ντμίτριεφ, ο Πεσκόφ είπε πως δεν είναι πρέπον να μιλάει στα ΜΜΕ για αυτά.

Τα «αγκάθια»

Η κατάπαυση του πυρός αναμένεται να τεθεί σε ισχύ αμέσως μετά την υπογραφή της συμφωνίας. Για να τεθεί πλήρως σε εφαρμογή, θα πρέπει να επικυρωθεί από το ουκρανικό κοινοβούλιο και/ή να εγκριθεί από τον ουκρανικό λαό μέσω δημοψηφίσματος, το οποίο ενδέχεται να διεξαχθεί εντός 60 ημερών.

Μέχρι στιγμής, Ουκρανία και ΗΠΑ δεν έχουν καταλήξει σε συμφωνία σε δύο βασικά ζητήματα του αναθεωρημένου σχεδίου, τα σημεία 12 και 14 — τον έλεγχο του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια, που βρίσκεται υπό ρωσική κατοχή, και τον έλεγχο της περιοχής του Ντονμπάς, η οποία έχει πληγεί από τον πόλεμο από το 2014. Η συμφωνία δεν περιλαμβάνει αναφορά στις φιλοδοξίες της Ουκρανίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ.

Το Kyiv Independent δημοσιεύει το προσχέδιο του πιθανού ειρηνευτικού σχεδίου των 20 σημείων, το οποίο αναπτύχθηκε από την Ουκρανία και τις ΗΠΑ και παρουσιάστηκε και παραφράστηκε από τον πρόεδρο της Ουκρανίας.

Τα 20 σημεία της ειρηνευτικής πρότασης

Οι υπογράφοντες επιβεβαιώνουν ότι η Ουκρανία είναι κυρίαρχο κράτος.
Το έγγραφο συνιστά πλήρη και αδιαμφισβήτητη συμφωνία μη επίθεσης μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας. Θα δημιουργηθεί μηχανισμός παρακολούθησης της γραμμής σύγκρουσης με δορυφορική μη επανδρωμένη επιτήρηση, για την έγκαιρη ανίχνευση παραβιάσεων.
Η Ουκρανία θα λάβει εγγυήσεις ασφαλείας.
Το μέγεθος των Ενόπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας θα παραμείνει στις 800.000 στρατιωτικό προσωπικό σε καιρό ειρήνης.
Οι ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και τα ευρωπαϊκά κράτη που θα υπογράψουν θα παρέχουν στην Ουκρανία εγγυήσεις «αντίστοιχες με το Άρθρο 5». Ισχύουν τα εξής:
A) Αν η Ρωσία εισβάλει στην Ουκρανία, θα υπάρξει συντονισμένη στρατιωτική απάντηση και θα επανενεργοποιηθούν όλες οι παγκόσμιες κυρώσεις κατά της Ρωσίας.
B) Αν η Ουκρανία εισβάλει στη Ρωσία ή ανοίξει πυρ σε ρωσικό έδαφος χωρίς πρόκληση, οι εγγυήσεις ασφαλείας θα ακυρωθούν. Αν η Ρωσία ανοίξει πυρ κατά της Ουκρανίας, οι εγγυήσεις τίθενται σε ισχύ.
C) Οι ΗΠΑ θα λάβουν αποζημίωση για την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας. (Η διάταξη αυτή έχει αφαιρεθεί.)
D) Οι ήδη υπογεγραμμένες διμερείς συμφωνίες ασφαλείας μεταξύ Ουκρανίας και περίπου 30 χωρών παραμένουν σε ισχύ.
Η Ρωσία θα θεσμοθετήσει τη στάση μη επίθεσης απέναντι στην Ευρώπη και την Ουκρανία σε όλα τα απαραίτητα νομικά κείμενα, τα οποία θα επικυρωθούν από τη ρωσική Δούμα.
Η Ουκρανία θα γίνει μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σαφώς καθορισμένο χρόνο και θα λάβει βραχυπρόθεσμη προνομιακή πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά.
«Μέχρι σήμερα, ο χρόνος ένταξης της Ουκρανίας αποτελεί διμερή συζήτηση μεταξύ ΗΠΑ και Ουκρανίας, χωρίς ακόμη ευρωπαϊκή επιβεβαίωση», δήλωσε ο Ζελένσκι.
«Η ένταξη στην ΕΕ αποτελεί επίσης εγγύηση ασφάλειας για εμάς και θέλουμε να οριστεί ημερομηνία — για παράδειγμα το 2027 ή το 2028».
Η Ουκρανία θα λάβει παγκόσμιο πακέτο ανάπτυξης, το οποίο θα περιγράφεται σε ξεχωριστή συμφωνία και θα καλύπτει διάφορους οικονομικούς τομείς:
*Οι ΗΠΑ και αμερικανικές εταιρείες θα συνεργαστούν με την Ουκρανία για επενδύσεις στην αποκατάσταση, τον εκσυγχρονισμό και τη λειτουργία των υποδομών φυσικού αερίου, συμπεριλαμβανομένων αγωγών και εγκαταστάσεων αποθήκευσης.
*Κοινές προσπάθειες για την ανοικοδόμηση περιοχών που έχουν καταστραφεί από τον πόλεμο.
*Προτεραιότητα στην ανάπτυξη υποδομών.
*Επέκταση της εξόρυξης ορυκτών και φυσικών πόρων.
*Η Παγκόσμια Τράπεζα θα παράσχει ειδικό χρηματοδοτικό πακέτο.
*Δημιουργία υψηλού επιπέδου ομάδας εργασίας, με επικεφαλής διεθνή οικονομικό εμπειρογνώμονα ως διαχειριστή ευημερίας.
Δημιουργία αναπτυξιακού ταμείου για επενδύσεις σε ταχέως αναπτυσσόμενους κλάδους, όπως η τεχνολογία, τα data centers και η τεχνητή νοημοσύνη.
Θα δημιουργηθούν διάφορα ταμεία για την αποκατάσταση της ουκρανικής οικονομίας, την ανοικοδόμηση κατεστραμμένων περιοχών και την αντιμετώπιση ανθρωπιστικών ζητημάτων, με στόχο τη συγκέντρωση 800 δισ. δολαρίων.
Η Ουκρανία θα επιταχύνει τις διαπραγματεύσεις για συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με τις ΗΠΑ.
Η Ουκρανία επαναβεβαιώνει τη δέσμευσή της να παραμείνει μη πυρηνικό κράτος, σύμφωνα με τη Συνθήκη Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων.
Έλεγχος του Πυρηνικού Σταθμού Ζαπορίζια και αποκατάσταση του Υδροηλεκτρικού Σταθμού Καχόβκα.

Η Ουάσινγκτον προτείνει κοινή διαχείριση του πυρηνικού σταθμού από Ουκρανία, Ρωσία και ΗΠΑ (33% έκαστος), με τις ΗΠΑ σε ρόλο βασικού επόπτη.

Η Ουκρανία αντιτίθεται στον ρωσικό έλεγχο και προτείνει κοινή διαχείριση από ΗΠΑ και Ουκρανία.

Η Ουκρανία και η Ρωσία θα εισαγάγουν εκπαιδευτικά προγράμματα που προάγουν την κατανόηση και την ανεκτικότητα μεταξύ πολιτισμών.
Στις περιφέρειες Ντονέτσκ, Λουχάνσκ, Ζαπορίζια και Χερσώνα, η γραμμή των στρατιωτικών θέσεων κατά την ημερομηνία υπογραφής θα αναγνωριστεί ως de facto γραμμή μετώπου.
Ρωσία και Ουκρανία δεσμεύονται να μην χρησιμοποιήσουν βία για αλλαγή εδαφικών ρυθμίσεων.
Η Ρωσία δεν θα παρεμποδίζει τη χρήση του Δνείπερου και της Μαύρης Θάλασσας από την Ουκρανία για εμπορικούς σκοπούς.
Δημιουργία ανθρωπιστικής επιτροπής για ανταλλαγή αιχμαλώτων και απελευθέρωση κρατουμένων αμάχων.
Η Ουκρανία θα διεξαγάγει προεδρικές εκλογές το συντομότερο δυνατό μετά την υπογραφή της συμφωνίας.
Η συμφωνία θα είναι νομικά δεσμευτική και θα εποπτεύεται από Συμβούλιο Ειρήνης υπό την προεδρία του Τραμπ.
Η κατάπαυση του πυρός θα τεθεί άμεσα σε ισχύ μόλις συμφωνήσουν όλα τα μέρη.