Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης Θυμάτων Τροχαίων: Ζωές χαμένες στον βωμό του χρήματος - «Ορκίστηκα στο μνήμα του γιου μου να παλέψω»

Σήμερα (16/11), Παγκόσμια Ημέρα Μνήμης Θυμάτων Τροχαίων, η φωνή του Μανώλη Σταυρουλάκη αντηχεί πιο δυνατά παρά ποτέ. Στον γιο του, Γιάννη, που σκοτώθηκε το 2005 σε τροχαίο στην Κηφισίας, αφιερώνει κάθε μέρα του αγώνα του και μας ανοίγει την καρδιά του.

Η τραγωδία τότε δεν ήταν ένα απλό δυστύχημα. Έχασε τη ζωή του από παράνομη διαφημιστική πινακίδα, και από εκεί ξεκίνησε ένας Γολγοθάς δικαστικών μαχών, κοινωνικών διεκδικήσεων και ψυχικού πόνου. Αλλά ο αγώνας του δεν έμεινε στα λόγια. Ο κ. Σταυρουλάκης, ιδρυτικό στέλεχος και πάντα πολύ ενεργό μέλος του Συλλόγου SOS Τροχαία Εγκλήματα, πίεσε για απομάκρυνση των παράνομων πινακίδων, πάλεψε για εφαρμογή νόμων, και δεν έπαψε ποτέ να ζητά λογοδοσία.

Η γενοκτονία της ασφάλτου και η ανθρώπινη ζωή σε… ευρώ

Τον Δεκέμβριο του 2005 ο 25χρονος Γιάννης Σταυρουλάκης οδηγούσε επί της λεωφόρου Κηφισίας στο Μαρούσι, όταν το όχημά του εξετράπη της πορείας του, προσέκρουσε σε μεταλλικά κολωνάκια και στη συνέχεια σε μια σιδερένια κολώνα που στήριζε παράνομη διαφημιστική πινακίδα τύπου «ρακέτα». Σύμφωνα με τις πραγματογνωμοσύνες, ο άτυχος νέος οδηγούσε με λιγότερο από 50 χλμ/ώρα και δεν ήταν μεθυσμένος.

Σήμερα ο πατέρας του αδικοχαμένου Γιάννη, μας παραχωρεί μια αποκαλυπτική συνέντευξη - μια εξομολόγηση, αλλά και κάλεσμα για δράση: «Πριν από 20 χρόνια βρέθηκα κι εγώ στη λίστα των θυμάτων της άσφαλτου. Ο γιος μου έχασε τη ζωή του το 2005 - στις 19 Δεκεμβρίου συμπληρώνονται 20 χρόνια - πέφτοντας πάνω σε μια παράνομη διαφημιστική πινακίδα. Από εκεί ξεκίνησε ο Γολγοθάς της οικογένειάς μου. Ήταν σαν να έπεσε μια βόμβα μέσα στο σπίτι μας. Προσπάθησα να συνειδητοποιήσω τι είχε συμβεί, όμως δεν ήταν διαχειρίσιμο.

Έδωσα 13 χρόνια αγώνα για να φύγουν οι διαφημιστικές πινακίδες από το οδικό δίκτυο. Το νομικό πλαίσιο ήταν άριστο, υπήρχαν νόμοι και κανόνες, αλλά - όπως συμβαίνει συχνά στη χώρα μας - δεν τηρούνταν. Και στην περίπτωσή μας, οι παραβάσεις γίνονταν από την ίδια την Πολιτεία: από Δήμους και Περιφέρειες, που είχαν εμπορευματοποιήσει το οδικό δίκτυο, με αποτέλεσμα να χάνονται δεκάδες ζωές στην Αττική λόγω αυτών των παράνομων πινακίδων.

Μετά από χρόνια αγώνα, από το 2005 έως το 2012, ξεκίνησε - με πρωτοβουλία του Γιώργου Παπανδρέου - το ξήλωμα των πινακίδων. Ήταν παράνομες. Υπήρχε απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, υπήρχε η Διεθνής Σύμβαση της Βιέννης που τις θεωρούσε παράνομα εμπόδια. Η νομοθεσία εφαρμόστηκε, αλλά μόνο για λίγα χρόνια, και μόνο αφού σκοτώθηκαν δεκάδες παιδιά.

Και σήμερα οι πινακίδες επανέρχονται, σε ακόμη χειρότερη μορφή: φωτεινές, που αποσπούν την προσοχή των οδηγών. Δηλαδή, μετά από αγώνα, μετά από δικαστικές αποφάσεις, μετά από τιμωρίες δημάρχων και περιφερειαρχών και τεράστια ποσά σε αποζημιώσεις… επιστρέφουμε στο ίδιο σημείο. Αυτό δείχνει σε τι χώρα ζούμε.

Βρεθήκαμε πρόσφατα και στη διαβούλευση για τον νέο Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας. Ζητήσαμε κάποια βασικά πράγματα: όριο 30 km/h στις πόλεις - μπήκε. Να γίνει η εγκατάλειψη κακούργημα - έγινε. Αυστηροποίηση για ταχύτητα, αναστροφές, παραβίαση STOP - έγιναν. Το θέμα όμως είναι ποιος θα τα εφαρμόσει. Το πρόβλημα δεν είναι οι νόμοι · είναι η εφαρμογή τους.

Το 2019, μετά από πίεση του συλλόγου μας, αυστηροποιήθηκε ο Ποινικός Κώδικας για εγκληματικές συμπεριφορές στην οδήγηση: ταχύτητα, οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή ναρκωτικών. Αυτά πλέον θεωρούνται κακουργήματα. Έχουν περάσει έξι χρόνια. Αν το 30% των θανατηφόρων τροχαίων οφείλεται στο αλκοόλ - περίπου 200 νεκροί τον χρόνο - τότε 1.200 άνθρωποι τα τελευταία έξι χρόνια θα έπρεπε να έχουν παραπεμφθεί με κακουργηματική κατηγορία. Ξέρετε πόσοι παραπέμφθηκαν; Μετρημένοι στα δάχτυλα.

Δώσαμε μάχες, συναντηθήκαμε με υπουργούς Δικαιοσύνης. Εφαρμόστηκε «για ξεκάρφωμα». Στην Κρήτη, όπου βρίσκομαι τώρα, έχω περιπτώσεις με ονόματα και διευθύνσεις: οδηγός χωρίς δίπλωμα, με 150 km/h και υπό την επήρεια αλκοόλ, σκοτώνει γυναίκα και παραπέμπεται για πλημμέλημα. Δύο χρόνια μετά κυκλοφορεί κανονικά.

Πώς να μιλήσουμε για οδική ασφάλεια όταν οι νόμοι υπάρχουν αλλά δεν εφαρμόζονται; Είμαστε στο δεκαετές πρόγραμμα 2020-2030 για μείωση των τροχαίων κατά 50%. Κάθε χρόνο έχουμε αύξηση. Πώς εξηγείται αυτό;

Οι περισσότερες παρασύρσεις πεζών και βαριά τροχαία συμβαίνουν πλέον μέσα στον αστικό ιστό. Ζητήσαμε καθολικό όριο 30 km/h στις πόλεις και τα χωριά. Τελικά εφαρμόστηκε περίπου στο 50% του οδικού δικτύου. Αλλά πάλι: ποιος θα το ελέγξει; Ποιος θα το εφαρμόσει;

Οι υποδομές, ειδικά στην περιφέρεια, είναι δεκαετίας ’50 - ’60. Ο αριθμός των οχημάτων έχει εκτοξευθεί. Ανοίγεις την πόρτα του σπιτιού σου στο χωριό και βρίσκεσαι κατευθείαν στον δρόμο με μηχανάκια και αυτοκίνητα που περνούν με 60 km/h. Κάτω από αυτές τις συνθήκες πώς να μειωθούν τα τροχαία; Αντίθετα, αυξάνονται.

Και υπάρχει και το κοινωνικό κομμάτι: το να χάνεται μια ανθρώπινη ζωή τόσο άδικα και βίαια διαλύει μια οικογένεια. Οι οικογένειες αυτές μένουν χωρίς υποστήριξη από την Πολιτεία. Σταματούν δουλειές, σπουδές, διαλύονται νοικοκυριά. Εμείς, ως σύλλογος SOS Τροχαία Εγκλήματα, με εθελοντές ψυχολόγους και ψυχιάτρους, στηρίζουμε όσο μπορούμε. Αλλά αυτό δεν είναι δουλειά ενός συλλόγου · είναι δουλειά του κράτους.

Ένα ακόμα μεγάλο κομμάτι είναι η παιδεία: η οδική παιδεία ξεκινά από την οικογένεια. Στα χωριά βλέπω οικογένειες να πίνουν στα ρακοκάζανα, να βάζουν τα παιδιά στο αυτοκίνητο και να φεύγουν. Το παιδί που βλέπει τέτοιες συμπεριφορές στα 14-15 χρόνια του, αυτό θα κάνει κι εκείνο.

Θα σας πω και ένα χαρακτηριστικό περιστατικό: πήγαμε να κάνουμε παρέμβαση για την οδική ασφάλεια σε σχολείο στην Αίγινα, μαζί με τον Μαρκουίζο (Ιαβέρη). Ο διευθυντής του σχολείου ήρθε… με μηχανή χωρίς κράνος. Σε εκδήλωση για οδική ασφάλεια. Τι να πεις; Η δική μας γενιά δεν έχει καμία κουλτούρα οδικής ασφάλειας.

Είμαστε η μοναδική χώρα στην Ευρώπη που δεν κάνει ναρκοτέστ. Αν δεν υπάρξει πραγματική πολιτική βούληση, δεν θα αλλάξει τίποτα. Θα έχουμε πάντα τροχαία, παρά τις εξαγγελίες.

Στις 26 Ιουνίου στάλθηκε επιστολή του Υπουργείου Μεταφορών προς όλους τους δήμους για δράσεις οδικής ασφάλειας. Στους περισσότερους δήμους που ρώτησα, δεν την είχαν καν ανοίξει. Ένας δήμαρχος που τη γνώριζε μου είπε: «Κι από πού θα βρω λεφτά;»

Σήμερα ωστόσο βλέπουμε πράγματι παντού διαφημιστικές πινακίδες στους δρόμους, άρα έγιναν περισσότερα βήματα πίσω παρά μπρος;

«Είναι πολλά τα λεφτά. Επανήλθαν, με τη συνδρομή πολιτικών αποφάσεων. Οι φωτεινές πινακίδες στην Κηφισίας που αναβοσβήνουν, δεν είναι απόσπαση προσοχής; Υπάρχει η Συνθήκη της Βιέννης (1986), υπάρχουν αποφάσεις του ΣτΕ· και όμως η Πολιτεία δημιούργησε παραθυράκια για να εξυπηρετήσει συμφέροντα.

Στην Ελλάδα, δυστυχώς, η ανθρώπινη ζωή έχει μικρότερη αξία από το χρήμα. Το βλέπω 20 χρόνια. Έκανα τρία δικαστήρια: εναντίον του Δημάρχου, του Δημοσίου και της εταιρείας με την πινακίδα. Το Δημόσιο και ο Δήμος καταδικάστηκαν. Η εταιρεία, που κέρδιζε εκατομμύρια, αθωώθηκε. Για την ίδια υπόθεση — δύο διαφορετικές αποφάσεις. Πήγα μέχρι τον Άρειο Πάγο. Η απάντηση της τότε προέδρου ήταν: “Έτσι είναι η δικαιοσύνη”.

Όταν έχεις απέναντί σου χρήμα, δεν μπορείς να το παλέψεις. Για να αντιπαρατεθείς με εταιρείες χρειάζεσαι πραγματογνώμονες, τεχνικές εκθέσεις, ειδικούς. Όταν όμως ο αντίδικος πραγματογνώμονας πληρώνεται πενταπλάσια, πώς να βγει πέρα ένας πολίτης; Σε φτάνουν στο σημείο να σκέφτεσαι την οικονομική σου εξόντωση.»

Εσείς πώς αντέξατε;

«Αν δεν έπαιρνα κάποιες αποζημιώσεις… Δεν θα τα κατάφερνα. Μία κατά του Δημοσίου και μία κατά του Δήμου. Τελικά παίρνεις μία από τις δύο. Η αποζημίωση που πήρα - περίπου 400.000 ευρώ - ουσιαστικά εξαφανίστηκε στα δικαστικά έξοδα των δεκατριών χρόνων.

Ίσα που κατάφερα να μην καταστρέψω την οικογένειά μου. Γιατί απέναντί σου έχεις μια εταιρεία, μια “μάστερ”… ένα ολόκληρο σύστημα που χρησιμοποιεί θεούς και δαίμονες.

Εγώ είχα ορκιστεί στο μνήμα του γιου μου. Ο γιος μου ήταν εγκληματολόγος και ασχολούνταν πολύ με τέτοια θέματα. Έλεγα: “Αν αυτό το πάθαινα εγώ, τι θα έκανε ο γιος μου;”. Ήταν πολύ ευαισθητοποιημένος. Και έτσι συνέχισα.»

Σήμερα, τι θεωρείτε ότι είναι το πιο ουσιαστικό που πρέπει να αλλάξει;

«Εκεί που πρέπει να πιέσουμε - κι εδώ τα μέσα ενημέρωσης μπορούν να παίξουν τεράστιο ρόλο - είναι η εφαρμογή των νόμων. Έχουμε Κώδικα. Ας τον σεβαστούν όλοι. Το κράτος, η τοπική αυτοδιοίκηση, η Τροχαία. Όχι μόνο πρόστιμα και εισπρακτικά μέτρα.

Μέσα στον Κώδικα υπάρχουν πολλά εργαλεία που οι θεσμοί μπορούν να αξιοποιήσουν. Η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να κάνει παρεμβάσεις στο οδικό δίκτυο, να ελέγξει ταχύτητες μέσα στις πόλεις. Χάνονται άνθρωποι χωρίς λόγο. Πολλά σημεία είναι επικίνδυνα, όλοι το ξέρουν, υπάρχουν εκθέσεις, υπάρχουν παρατηρήσεις από το Τεχνικό Επιμελητήριο - κι όμως τίποτα.

Εδώ στην Κρήτη, ζητούν να γίνει Παρατηρητήριο Οδικής Ασφάλειας, να επισημαίνει τις ατέλειες. Δεν το δέχεται κανείς. Ούτε Δήμος, ούτε Περιφέρεια. Σου λένε: “θα πυροβολούμε τα πόδια μας;”.

Αν δεν αλλάξει αυτή η νοοτροπία, αν δεν συνειδητοποιήσουν ότι σήμερα είμαι εγώ κι αύριο μπορεί να είναι αυτοί, δεν πρόκειται να αλλάξει τίποτα.

Ο Δήμος που καταδικάστηκε έδωσε το όνομά του σε έναν δρόμο στο Μαρούσι. Καλή η πρόθεση… αλλά εγώ θα ήθελα στη μνήμη του γιου μου να δω λακκούβες να κλείνουν, όρια ταχύτητας να τηρούνται, σημεία να διορθώνονται. Αυτό θα ήταν πραγματικό έργο στη μνήμη του.»

Διαβάστε ακόμη

Δραματικές ώρες στη Λακωνία: Γυναίκα ανεβαίνει σε ταράτσα για να δώσει φαγητό στην εγκλωβισμένη μητέρα της

Κακοκαιρία Byron: Τι θα γίνει με τον μισθό όσων δεν μπόρεσαν να πάνε στη δουλειά τους

Πανικός στη αεροσκάφος: Φωτιά σε διάδρομο απογείωσης γέμισε με καπνούς Airbus A320 με 180 επιβαίνοντες

Mega deal στα σκαριά στον τομέα της ψυχαγωγίας: Η Netflix κοντά στην αγορά της Warner Bros!