Πώς το ψυχολογικό στρες επηρεάζει την υγεία της καρδιάς μας

Διαβάστε την ανάλυση

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 4 λεπτά ┋

Είναι διαπιστωμένο πως το άγχος και η κατάθλιψη μπορούν να επηρεάσουν σε σημαντικό βαθμό τη σωματική μας υγεία, προκαλώντας ή επιδεινώνοντας μια πληθώρα νοσημάτων από μυοσκελετικές, γαστρεντερολογικές κ.λ.π. παθήσεις μέχρι σοβαρές καρδιολογικές ασθένειες. Πολλές μελέτες έχουν δείξει ότι τα οξέα στεφανιαία σύνδρομα μπορεί να συμβούν σε άτομα που δεν έχουν τους παραδοσιακούς παράγοντες κινδύνου για στεφανιαία νόσο και ότι το ψυχολογικό στρες είναι ένας ανεξάρτητος παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη, την εξέλιξη και την πρόκληση καρδιαγγειακών συμβάντων.

Το οξύ στρες είναι αποτέλεσμα της βραχυπρόθεσμης έκθεσης σε κάποιο στρεσογόνο παράγοντα όπως π.χ. εξετάσεις, αναπάντεχο δυσάρεστο γεγονός, σεισμοί κλπ, ενώ το χρόνιο στρες και η κατάθλιψη είναι αποτέλεσμα διαρκούς και μακροπρόθεσμης έκθεσης σε δυσάρεστες καταστάσεις π.χ. εργασιακές συνθήκες, οικονομικά προβλήματα, δυσάρεστη οικογενειακή κατάσταση/ προσωπική ζωή, χρόνια ασθένεια. Η απάντηση ενός ανθρώπου στο στρες είναι περίπλοκη και διαφέρει σε σημαντικό βαθμό καθώς είναι αποτέλεσμα τόσο του εξωτερικού ερεθίσματος όσο και της ικανότητας κάθε ατόμου να ανταποκριθεί σε αυτό.

Η έκθεση σε οξύ στρες διαταράσσει την ισορροπία του αυτόνομου νευρικού συστήματος, προκαλώντας αύξηση της δραστηριότητας του συμπαθητικού Ν.Σ. και καταστολή του παρασυμπαθητικού Ν.Σ., και ενεργοποιεί τον άξονα “υποθάλαμος- υπόφυση- επινεφρίδια”, με αποτέλεσμα την αύξηση των κατεχολαμινών στο αίμα. Αποτέλεσμα αυτού είναι η αυξημένη καρδιακή συχνότητα, η περιφερική αγγειοσύσπαση και η αυξημένη αρτηριακή πίεση.

Επιπλέον, το ψυχολογικό στρες αυξάνει τη συστηματική φλεγμονώδη απάντηση και σχετίζεται με τη δυσλειτουργία του ενδοθηλίου των αγγείων και την αποσταθεροποίηση των αθηρωματικών πλακών.

Μέσω των προαναφερθέντων μηχανισμών μπορεί να προκληθούν αρρυθμίες, όπως κολπική μαρμαρυγή, σύμπλοκες κοιλιακές και υπερκοιλιακές αρρυθμίες αλλά και άμεση μυοκαρδιακή βλάβη, όπως στην περίπτωση της μυοκαρδιοπάθειας Takotsubo. Οι επιπτώσεις του στρες στην καρδιακή λειτουργία εκφράζονται με μία παροδική ισχαιμική απάντηση. Αυτή η απάντηση (σε συνδυασμό με τη δυσλειτουργία του ενδοθηλίου) σε ορισμένες περιπτώσεις

μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα τη στηθάγχη μέχρι και το έμφραγμα του μυοκαρδίου. Μία τέτοια εκδήλωση είναι η μικροαγγειακή στηθάγχη και η αγγειοσυσπαστική στηθάγχη, που αποτελούν υποκατηγορία του συνδρόμου INOCA (ισχαιμία με μη αποφρακτική στεφανιαία νόσο).

Στην περίπτωση του χρόνιου στρες φαίνεται ότι ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά νοσήματα αυξάνεται λόγω της επιτάχυνσης της αθηρωμάτωσης. Επιπλέον, η μακροχρόνια έκθεση σε συνθήκες ψυχολογικού στρες έχει συσχετισθεί με την ανάπτυξη του διαβήτη και της παχυσαρκίας, γεγονός που αυξάνει περαιτέρω τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Δεδομένα από μελέτες

Μελέτες παρατήρησης έχουν δείξει ότι το χρόνιο στρες στην εργασία και στην προσωπική ζωή σχετίζεται με αύξηση κατά 40-50% του κινδύνου εμφάνισης στεφανιαίας νόσου.

Επιπλέον, έχει φανεί από μελέτες ανασκόπησης και μετα- αναλύσεις ότι ο κίνδυνος για οξέα καρδιαγγειακά συμβάντα είναι υψηλότερος τις πρώτες 2 ώρες μετά από ένα ξέσπασμα θυμού.

Το ψυχολογικό στρες έχει συσχετιστεί με αρνητικές επιπτώσεις στην καρδιαγγειακή νόσο, παρότι οι μηχανισμοί και η ακριβής αιτιολογική σύνδεση δεν είναι απόλυτα αποσαφηνισμένοι. Στις πρόσφατες κατευθυντήριες οδηγίες της ευρωπαϊκής καρδιολογικής εταιρείας (2021 ESC Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice) τα συμπτώματα άγχους και το ψυχοκοινωνικό στρες αναφέρονται ως τροποποιητικοί παράγοντες που αυξάνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και θα πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν. Αντίθετα, ενδείξεις καλής ψυχικής υγείας, όπως η αισιοδοξία, φαίνεται να μειώνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο.

Οι παρεμβάσεις που μειώνουν το άγχος είναι χρήσιμες, λοιπόν, και μπορούν θεωρητικά να μειώσουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο και να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ασθενών με ή χωρίς εγκατεστημένη καρδιαγγειακή νόσο. Η αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων διαφέρει από άτομο σε άτομο, γι’ αυτό στην πλειονότητα των περιπτώσεων χρειάζεται εξατομικευμένη προσέγγιση. Ωστόσο, τα δεδομένα για την αποτελεσματικότητα αυτών των παρεμβάσεων δεν είναι επαρκή και χρειάζονται περισσότερες μελέτες για να έχουμε ασφαλή συμπεράσματα.

Διαβάστε ακόμη