Από την κούνια στο έντερο: Πώς εξελίσσεται το Μικροβίωμα από 1 έως 5 ετών

Η πρώτη επαφή του παιδιού με μικρόβια εξαρτάται κυρίως από τον τρόπο γέννησης

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 4 λεπτά ┋

Μέχρι να σβήσει το πέμπτο του κεράκι, το σώμα ενός παιδιού δεν έχει απλώς μεγαλώσει. Έχει αναπτυχθεί μια αόρατη αλλά πανίσχυρη εσωτερική οικολογία: το μικροβίωμα του εντέρου. Αυτή η τεράστια κοινότητα μικροοργανισμών καθοδηγεί την ανάπτυξη του ανοσοποιητικού, επηρεάζει τον μεταβολισμό και πιθανόν συμβάλλει ακόμα και στην ψυχοσυναισθηματική του εξέλιξη. Η ιστορία του μικροβιώματος στην παιδική ηλικία μοιάζει με ένα χορό ανάμεσα στην τροφή, το περιβάλλον και την καθημερινή επαφή με τη ζωή.

Η αφετηρία: Από τη γέννηση έως τον 1ο χρόνο

Το έντερο ενός νεογέννητου είναι σχεδόν αποστειρωμένο. Η πρώτη του επαφή με μικρόβια εξαρτάται κυρίως από τον τρόπο γέννησης: ο φυσιολογικός τοκετός προσφέρει ένα «βάφτισμα» από τα ωφέλιμα βακτήρια της μητέρας, ενώ ο τοκετός με καισαρική τείνει να οδηγεί σε διαφορετική, συχνά λιγότερο ποικιλόμορφη μικροχλωρίδα.

Ο θηλασμός συνεχίζει αυτή την αποστολή ζωής, μεταφέροντας μέσω του μητρικού γάλακτος πολύτιμα βακτήρια όπως τα Bifidobacterium και Lactobacillus, αλλά και πρεβιοτικά σάκχαρα που τα θρέφουν. Μέσα στους πρώτους 12 μήνες, το μικροβίωμα αλλάζει ραγδαία και θέτει τα θεμέλια της μακροπρόθεσμης υγείας.

Η μεγάλη μετάβαση: Από 1 έως 3 ετών

Αυτό το διάστημα είναι ίσως το πιο καθοριστικό. Με την εισαγωγή στερεών τροφών, το μικροβίωμα εμπλουτίζεται και διαφοροποιείται, πλησιάζοντας σταδιακά αυτό ενός ενήλικα. Οι φυτικές ίνες από φρούτα, λαχανικά και δημητριακά προάγουν τη δράση βακτηρίων που παράγουν λιπαρά οξέα βραχείας αλύσου, ουσίες που ενισχύουν το έντερο, μειώνουν τη φλεγμονή και εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό.

Εδώ εισέρχεται και ένα ακόμα κομβικό στοιχείο: η έκθεση σε αλλεργιογόνα. Πλέον γνωρίζουμε ότι η πρώιμη και ελεγχόμενη επαφή με τροφές όπως τα φιστίκια ή τα αυγά μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης αλλεργιών, αρκεί να γίνεται με καθοδήγηση. Το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού δεν χρειάζεται απομόνωση, αλλά σωστή εκπαίδευση.

Ζώα, χώμα και τα «Παλιά Φιλαράκια» του ανοσοποιητικού

Σε αυτή τη φάση ζωής, η επαφή με μικρόβια από το περιβάλλον είναι ανεκτίμητη. Παιδιά που μεγαλώνουν με κατοικίδια ή παίζουν στη φύση και στο χώμα έχουν αποδειγμένα πιο πλούσιο και ανθεκτικό μικροβίωμα. Βακτήρια του εδάφους, που παλαιότερα συνυπήρχαν στενά με τον άνθρωπο σε αγροτικά περιβάλλοντα, επανεκπαιδεύουν τον οργανισμό να αντιδρά ισορροπημένα και όχι υπερβολικά.

Η καθημερινή επαφή με τη ζωή – με τα ζώα, τη γη, την ποικιλία – θωρακίζει τον οργανισμό. Μάλιστα, η έλλειψη τέτοιων ερεθισμάτων στην πόλη σχετίζεται με αύξηση περιστατικών αλλεργιών, άσθματος και αυτοάνοσων.

Η Ωρίμανση: Από 3 έως 5 Ετών

Μέχρι τα πέντε, το μικροβίωμα έχει σχεδόν ωριμάσει. Η ποικιλότητα των μικροοργανισμών πλησιάζει αυτή των ενηλίκων. Ο οργανισμός έχει αναπτύξει καλύτερη ικανότητα να ρυθμίζει φλεγμονές, να αφομοιώνει θρεπτικά συστατικά και να αποτρέπει τη διείσδυση παθογόνων.

Όμως η ωρίμανση δεν σημαίνει αδιαφορία. Οι ίδιες παρεμβάσεις που χτίζουν ένα δυνατό μικροβίωμα μπορούν εξίσου εύκολα να το αποδομήσουν: κακή διατροφή, έλλειψη φυσικής δραστηριότητας, υπερβολική χρήση αντιβιοτικών, έλλειψη παιχνιδιού έξω.

Τι Μπορούμε να Κάνουμε για να Υποστηρίξουμε Αυτό το Ταξίδι;

• Φυσιολογικός τοκετός και θηλασμός, όταν είναι εφικτό.

• Πλούσια και ποικιλόμορφη διατροφή: φρούτα, λαχανικά, όσπρια, σπόροι και ανεπεξέργαστες τροφές.

• Σωστή και όχι υπερβολική χρήση φαρμάκων, ιδίως αντιβιοτικών.

• Επαφή με ζώα και φύση. Το παιχνίδι έξω δεν είναι πολυτέλεια – είναι βιολογική ανάγκη.

• Ελεγχόμενη και προσεκτική έκθεση σε τροφικά αλλεργιογόνα, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες των παιδιάτρων.

Συμπέρασμα

Το μικροβίωμα των παιδιών δεν είναι απλώς μια σειρά από μικρόβια. Είναι η άρρητη γλώσσα της υγείας που χτίζεται μέρα με τη μέρα, αγκαλιά με το φαγητό, το παιχνίδι, την επαφή με τη φύση και την αγάπη. Από την κούνια ως την ηλικία των πέντε, το σώμα και το μικροβίωμα συμπορεύονται. Και όσο πιο σωστά τους δώσουμε τα «ερεθίσματα» που χρειάζονται, τόσο πιο δυνατά θα γίνουν – για μια ζωή.

Διαβάστε ακόμη