Δεκέμβρης του ’44: Οι επιστολές του Τσώρτσιλ και τα «παιδιά της γαλαρίας» του Μάνου Χατζηδάκι

Δεκέμβρης του ’44 και δυο μήνες δεν έχουν περάσει από το πρωινό που η Αθήνα ξύπνησε ελεύθερη από τη Γερμανική κατοχή όταν οι δρόμοι της ματώνουν και πάλι, Ο Τσώρτσιλ διέτασσε: αιματοχυσία. Κι ο Μάνος Χατζηδάκις, 40 χρόνια μετά έκανε τον απολογισμό του…

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 5 λεπτά ┋

«Εκείνην τη στιγμήν ακριβώς και βάσει των διαταγών τας οποίας είχον, διέταξα υπευθύνως και εγώ τη βιαίαν διάλυσιν των επιτιθέντων διαδηλωτών...», είναι τα λόγια του Άγγελου Έβερτ (Άγγλου… όπως τον αποκαλούσαν οι εχθροί του), διευθυντή της Αστυνομίας, που σε συνέντευξή του το 1958 παραδέχεται ότι εκείνος, βάσει κυβερνητικών εντολών, έδωσε τη διαταγή να χτυπήσουν οι αστυνομικοί τους διαδηλωτές.

Δεκέμβρης του ’44 και δυο μήνες δεν έχουν περάσει από το πρωινό που η Αθήνα ξύπνησε ελεύθερη από τη Γερμανική κατοχή όταν οι δρόμοι της ματώνουν και πάλι.

Στις 7 του Νοεμβρίου του 1944 ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου σερ Ουίνστον Τσώρτσιλ στέλνει μια επιστολή στον υπουργό του των Εξωτερικών Άντονι Ίντεν: «Κατά τη γνώμη μου, αφού έχουμε πληρώσει στη Ρωσία το τίμημα για να επιτύχουμε ελευθερία δράσεως στην Ελλάδα, δεν πρέπει να διστάσουμε να χρησιμοποιήσουμε βρετανικές δυνάμεις για να υποστηρίξουμε τη βασιλική ελληνική κυβέρνηση υπό τον Παπανδρέου. Αυτό σημαίνει ότι οι βρετανικές δυνάμεις, βεβαίως, θα επέμβουν για να παρεμποδίσουν την εκτέλεση παρανόμων πράξεων. Ο Παπανδρέου, σίγουρα, μπορεί να κλείσει τις εφημερίδες του ΕΑΜ, αν το ΕΑΜ υποκινήσει απεργία Τύπου. Ελπίζω ότι η ελληνική ταξιαρχία θα φθάσει σύντομα και ότι δεν θα διστάσει να ανοίξει πυρ, όπου είναι αναγκαίο».

«…αλλά και με αιματοχυσία»!

Ο Ευάγγελος Αβέρωφ γράφει στο βιβλίο του «Φωτιά και Τσεκούρι»: Ο Σκόμπι διέταξε τον ΕΛΑΣ να αποσύρει όλες τις ομάδες του πριν από τα μεσάνυχτα της 6ης Δεκεμβρίου. Την επομένη το πρωί, από το Λονδίνο, ο Τσώρτσιλ του ανέθετε να καταλάβει την πρωτεύουσα. Το τηλεγράφημα ήταν σκληρό και σαφές: «Χωρίς αιματοχυσία, αν είναι δυνατόν, αλλά και με αιματοχυσία, αν αυτό είναι αναπόφευκτο. Μη διστάσετε να ενεργήσετε ως εάν ευρίσκεσθε σε κατακτηθείσα πόλη στην οποία εξεδηλώθη τοπική ανταρσία»… Και δεν δίστασαν.

Στις 3 του Δεκεμβρίου του 1944, ακούγονται ξανά ήχοι των όπλων στην Αθήνα. Αστυνομικές δυνάμεις μπροστά στο μνημείο του Αγνωστου Στρατιώτη προσπαθούν να αποτρέψουν διαδήλωση του ΕΑΜ, που είχε οργανωθεί ως απάντηση στο τελεσίγραφο της κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας για τον αφοπλισμό όλων των αντάρτικων ομάδων. Εκείνη την ημέρα πέφτουν 33 νεκροί από τους διαδηλωτές και τραυματίζονται 148. Οι μάχες κράτησαν 33 μέρες και τερματίστηκαν στις 5-6 Ιανουαρίου 1945. Η Ιστορία έχει εκδώσει την «ετυμηγορία» της για ποιοι ήταν αθώοι και ποιοι οι φταίχτες.

Αυτοί που κάτι έχουν να πουν παραπάνω

Ο συγγραφέας Μενέλαος Λουντέμης γράφει για την 3^η του Δεκέμβρη: «Και ξημέρωσε η 3 του Δεκέμβρη. Τρεις του Δεκέμβρη! Όποιος έζησε στις 3 του Δεκέμβρη, στις 4 μπορούσε να πεθάνει. Ο προορισμός του ανθρώπου, που είναι: να κάνει κάτι μεγάλο ή να ζήσει κάτι μεγάλο, εκπληρώνεται. Γιατί ο λαός, ο Αθηναϊκός λαός, κείνη τη μεγάλη μέρα αποκαλύφθηκε μπροστά στο ίδιο του το μεγαλείο. Στις τρεις η ώρα ολόκληρη η Αθήνα γονάτισε. Ένα φαρδύ ματωμένο πανί συγκέντρωνε σε δυο γραμμές όλο το νόημα του όρκου και της απόφασης: «ΟΤΑΝ ΕΝΑΣ ΛΑΟΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΟΝ ΚΙΝΔΥΝΟ ΤΗΣ ΤΥΡΑΝΝΙΑΣ ΔΙΑΛΕΓΕΙ: ΤΙΣ ΑΛΥΣΣΙΔΕΣ Η ΤΑ ΟΠΛΑ». Ήταν σαν μια φωνή καφτερή και αμετάκλητη» έγραφε ο Μικρασιάτης λογοτέχνης.

«Τα παιδιά της γαλαρίας»

Σαράντα χρόνια μετά τα «Δεκεμβριανά» (1985), ο Μάνος Χατζηδάκις λέει πολλά σε ένα άρθρο του στο περιοδικό «ΤΕΤΑΡΤΟ»: «Τα Δεκεμβριανά δεν ήταν αντίδραση των κομμουνιστών(…) Ήταν η αγανάκτηση των παιδιών της γαλαρίας που βλέπαν τους συντρόφους τους και τα όνειρά τους στα φέρετρα από σφαίρες που ρίξαν δωσίλογοι και φασίστες φορώντας γαλάζιους μανδύες εθνικοφροσύνης. Και όλα αυτά τα ελληνικά αποβράσματα με την επίσημη στήριξη του νεαρού τότε κράτους είχανε έναν εχθρό: την ψυχή των παιδιών της γαλαρίας. Εκατομμύρια ελληνικά παιδιά που πίστεψαν στην απελευθέρωση αλλά βρέθηκαν ευθύς αμέσως απέναντι στον ίδιο χωροφύλακα, στον ίδιο δικαστή, στα ίδια ανάλγητα πρόσωπα που αντιμετώπιζαν πριν λίγο κιόλας χρόνο, όταν ακόμα υπήρχαν Γερμανοί. Ξανάρθαν τα φαντάσματα κι άρχισαν να πλαστογραφούν την Ελληνική Ιστορία. Και τα παιδιά που πολέμησαν κι ονειρεύτηκαν γίνανε παιδιά της γαλαρίας, όσα δεν διώχτηκαν και δεν εξαφανίστηκαν στις φυλακές και στα ξερονήσια του Αιγαίου. Και θέλησαν πριν αποκλειστούν στην γαλαρία τους, να διαμαρτυρηθούν κραυγάζοντας για τελευταία φορά… Κι ύστερα να σωπάσουν.

Τα παιδιά της γαλαρίας σήμερα έχουνε άσπρα μαλλιά. Όσα απόμειναν ξέχασαν τα όνειρά τους, έχουν συμβιβαστεί οριστικά με ό,τι ορίζει τη μοίρα τους, έξω απ’ αυτούς. Μονάχα μερικοί, μέσα σ’ αυτούς κι εγώ, με πείσμα κι επιμονή θυμούνται και εννοούν να θυμίζουν σαράντα χρόνια τώρα (σαράντα χρόνια τα περιέχω μέσα μου και τα δουλεύω για να πω κάποια φορά)…». Να ‘χουμε να θυμόμαστε.

Διαβάστε ακόμη