Δασμοί Τραμπ: Πέτυχε ο πρόεδρος των ΗΠΑ τους πέντε στόχους που είχε θέσει; Ανάλυση BBC

Τι σχέδια είχε και τι συμπεράσματα προκύπτουν από τις τελευταίες κινήσεις του Αμερικανού προέδρου

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 8 λεπτά ┋

Ο Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο (Pool via AP)

Ο Ντόναλντ Τραμπ την περασμένη εβδομάδα ανακοίνωσε ένα τεράστιο σχέδιο δασμών, που αναμενόταν να φέρει τα πάνω – κάτω στην παγκόσμια οικονομική τάξη, αλλά και στις μακροχρόνιες εμπορικές σχέσεις με τους συμμάχους των ΗΠΑ.

Πάντως, ένα μέρος του σχεδίου του τέθηκε σε «παύση», αφού ο Αμερικανός πρόεδρος ανέστειλε την επιβολή υψηλότερων δασμών στις περισσότερες χώρες για 90 μέρες, ενώ επικεντρώνεται στον εμπορικό πόλεμο με την Κίνα. Συνεπώς, με την εν μέρει ανατροπή, ο Τραμπ είναι πιο κοντά στην υλοποίηση των στόχων του στο εμπόριο; Το BBC αναλύει πέντε από τις βασικές φιλοδοξίες του και αναδεικνύει σε ποιο σημείο βρίσκονται τώρα.

Καλύτερες εμπορικές συμφωνίες

Αρχικά, ο Ντόναλντ Τραμπ ήθελε να πετύχει καλύτερες εμπορικές συμφωνίες. Στις ανακοινώσεις του τόνισε ότι «εδώ και δεκαετίες η χώρας μας λεηλατείται, λεηλατείται και λεηλατείται από έθνη κοντινά και μακρινά, τόσο από φίλους, όσο και από εχθρός».

Το εμπορικό σχέδιο του Αμερικανού προέδρου ήταν μια… μεγάλη γροθιά που προσγειώθηκε σε όλο τον κόσμο, με έναν ενιαίο βασικό δασμό 10% για όλους (συμπεριλαμβανομένων ορισμένων ακατοίκητων νησιών) και πρόσθετους «αμοιβαίους» δασμούς για τις 60 χώρες που σύμφωνα με τον ίδιο ήταν οι χειρότεροι παραβάτες. Με τις εξαγγελίες του προκάλεσε έντονη σύγχυση σε συμμάχους και αντιπάλους, καθώς το πλήγμα για την οικονομία των κρατών αναμενόταν μεγάλο.

Ο Λευκός Οίκος έσπευσε να καυχηθεί για όλους τους παγκόσμιους ηγέτες που προσέγγισαν τον Τραμπ, προκειμένου να κλείσουν συμφωνίες, αλλά και να προσφέρουν εμπορικές παραχωρήσεις, με τον Σκοτ Μπέσεντ, υπουργό Οικονομικών, να τονίζει ότι ήταν «περισσότεροι από 75». Η κυβέρνηση των ΗΠΑ δεν έχει δώσει στη δημοσιότητα κατάλογο με όλες τις χώρες για τις οποίες ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε πως «μου γλείφουν τον κ@λο», ωστόσο έγινε γνωστό ότι η Ουάσιγκτον είναι σε διαπραγματεύσεις με τη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία.

Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι οι εμπορικοί εταίροι των ΗΠΑ έχουν τρεις μήνες για να συνάψουν κάποιου είδους συμφωνία με τον Τραμπ και ο χρόνος άρχισε ήδη να τρέχει. Πάντως, το γεγονός ότι γίνονται συνομιλίες, δείχνει ότι ο Αμερικανός πρόεδρος έχει πολλές πιθανότητες να «κερδίσει» κάτι μετά τις εξαγγελίες του.

Ενίσχυση της αμερικανικής βιομηχανίας

Ένας δεύτερος στόχος που ήθελε να πετύχει μέσω των δασμών ο Τραμπ ήταν η ενίσχυση της αμερικανικής βιομηχανίας, όπως άλλωστε δήλωσε και ο ίδιος.

Ο Ρεπουμπλικάνος πολιτικός υπογράμμισε ότι εδώ και δεκαετίες οι δασμοί αποτελούν έναν αποτελεσματικό τρόπο για την ανοικοδόμηση της μεταποιητικής βάσης των ΗΠΑ, προστατεύοντας τον αθέμιτο ξένο ανταγωνισμό. Ορισμένα εργοστάσια μπορεί να είναι σε θέση να αυξήσουν την παραγωγή στις τρέχουσες εγκαταστάσεις, όμως οι πιο ουσιαστικές προσπάθειες χρειάζονται χρόνο. Οι επικεφαλής των επιχειρήσεων, προκειμένου να «επανατοποθετήσουν» τις γραμμές παραγωγής τους και να επενδύσουν σε νέα αμερικανικά εργοστάσια, επιθυμούν να γνωρίζουν ότι οι κανόνες είναι σχετικά σταθεροί.

Ωστόσο, οι κινήσεις του Τραμπ για την επιβολή δασμών την τελευταία εβδομάδα είναι γενικά ασταθείς. Προς το παρόν, είναι δύσκολο να προβλεφθεί που θα καταλήξουν τα τελικά επίπεδα δασμών και ποιες βιομηχανίες θα λάβουν τη μεγαλύτερη προστασία. Θα μπορούσαν να είναι κατασκευαστές αυτοκινήτων και οι παραγωγοί χάλυβα σήμερα και οι εταιρείες ηλεκτρονικών ειδών υψηλής τεχνολογίας αύριο.

Από τα παραπάνω, το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι όταν οι δασμοί εφαρμόζονται και καταργούνται φαινομενικά με βάση τις επιθυμίες του Τραμπ, είναι πολύ πιο πιθανό οι εταιρείες, τόσο στις ΗΠΑ όσο και στο εξωτερικό, να σκύψουν και να περιμένουν να καταλαγιάσει η σκόνη πριν αναλάβουν μεγάλες δεσμεύσεις.

Η σύγκρουση με την Κίνα

Ο Ντόναλντ Τραμπ στις δηλώσεις του επισήμανε ότι πολλές χώρες εκμεταλλεύονται τις ΗΠΑ σε τεράστιο βαθμό. Μετά την αναστολή των δασμών την Τετάρτη (9/4), αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου έσπευσαν να πουν ότι ο στόχος του Αμερικανού προέδρου ήταν να επικεντρωθεί στον «πραγματικό εχθρό», που θεωρεί ότι είναι η Κίνα.

«Είναι η μεγαλύτερη πηγή των εμπορικών προβλημάτων των ΗΠΑ», σημείωσε ο Μπέσεντ στους δημοσιογράφους και πρόσθεσε πως «πράγματι είναι το πρόβλημα και για τον υπόλοιπο κόσμο». Πριν από δύο ημέρες ο Τραμπ κατηγόρησε τους προηγούμενους προέδρους των ΗΠΑ και όχι την Κίνα για την τρέχουσα εμπορική διαμάχη. Από τη μεριά της, η εκπρόσωπος Τύπου του Λευκού Οίκου, Καρολάιν Λίβιτ, δήλωσε ότι υπάρχει πρόθεση για συμφωνία με την ασιατική χώρα, εφόσον υπάρξει προσέγγιση από τον Σι Τζινπίνγκ.

Το συμπέρασμα από τα παραπάνω είναι ότι ακόμα και αν αυτή η σύγκρουση γίνεται όπως ακριβώς τη θέλει ο Τραμπ, το να διαλέξει μια μάχη με τη δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, με ανάλογη στρατιωτική ισχύ, ενέχει τεράστιο ρίσκο. Στην πορεία μπορεί οι ΗΠΑ να αποξενώσουν τους συμμάχους που χρειάζονται περισσότερο σε μια τέτοια αντιπαράθεση.

Η αύξηση των εσόδων

Στις εξαγγελίες του για τους δασμούς, ο Ντόναλντ Τραμπ υπογράμμισε πλέον ήρθε η ώρα των ΗΠΑ να χρησιμοποιήσουν το νόμισμά τους για να μειώσουν τους φόρους και να αποπληρωθεί το εθνικό χρέος, διευκρινίζοντας ότι όλα αυτά θα συμβούν σύντομα.

Κατά τη διάρκεια της περσινής προεδρικής εκστρατείας, ο Αμερικανός πρόεδρος διατυμπάνιζε τακτικά ότι οι προτεινόμενοι δασμοί του θα απέφεραν τεράστια ποσά, τα οποία οι ΗΠΑ θα μπορούσαν στη συνέχεια να χρησιμοποιήσουν για να συρρικνώσουν το δημοσιονομικό τους έλλειμμα, να χρηματοδοτήσουν μειώσεις φόρων και να πληρώσουν για νέα κυβερνητικά προγράμματα.

Μια μελέτη που εκπονήθηκε πέρυσι από το μη κομματικό Tax Foundation εκτιμούσε ότι ένας καθολικός δασμός 10%, θα απέφερε έσοδα ύψους 2 δισεκατομμυρίων δολαρίων τα επόμενα δέκα χρόνια. Σημειώνεται ότι οι φορολογικές περικοπές που ανακοίνωσε πρόσφατα το Κογκρέσο στο μη δεσμευτικό σχέδιο προϋπολογισμού, θα κόστιζαν περίπου 5 δισ. δολάρια για τα επόμενα δέκα χρόνια, σύμφωνα με το διακομματικό κέντρο πολιτικής.

Τα παραπάνω, λοιπόν, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι ο Τραμπ ήθελε περισσότερα έσοδα από τους δασμούς και αν επιμείνει στις βασικές του εξαγγελίες, συνυπολογίζοντας και τις πρόσθετες εισφορές σε ορισμένες εισαγωγές και τις μεγαλύτερες στην Κίνα, θα πετύχει τον στόχο του, τουλάχιστον μέχρι οι Αμερικανοί να στραφούν περισσότερο στην εγχώρια παραγωγή.

Χαμηλότερες τιμές για τους Αμερικανούς πολίτες

Ένας από τους στόχους των δασμών του Τραμπ, ήταν σύμφωνα με τον ίδιο «η περισσότερη παραγωγή στην πατρίδα, που θα σημαίνει ισχυρότερο ανταγωνισμό και χαμηλότερες τιμές για τους καταναλωτές. Αυτή θα είναι πράγματι η χρυσή εποχή των ΗΠΑ».

Αναλυτές και εμπειρογνώμονες έχουν προσφερει μια πλειάδα άλλων εξηγήσεων, σχετικά με τους λόγους που οδήγησαν τον Ντόναλντ Τραμπ σε μια τόσο επιθετική κίνηση για το εμπόριο. Ασφαλώς, γεννήθηκαν πολλά ερωτήματα, όπως το αν ο Αμερικανός πρόεδρος προσπαθούσε να ρίξει τα επιτόκια ή να υποτιμήσει το δολάριο της χώρας του ή να φέρει τον κόσμο στο τραπέζι για μια νέα, παγκόσμια συμφωνία για το εμπόριο. Πάντως, ο ίδιος δεν έχει μιλήσει ανοιχτά για τέτοια περίπλοκα σχέδια.

Επιθυμία του, την οποία επαναλαμβάνει διαρκώς, είναι να μειώσει το κόστος για τους Αμερικανούς καταναλωτές, ενώ έχει υποσχεθεί ότι η εμπορική του πολιτική θα συμβάλει στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος. Οι τιμές της ενέργειες υποχώρησαν την περασμένη εβδομάδα, ωστόσο υπάρχουν απόψεις που αναφέρουν ότι αυτό μπορεί να συνέβη λόγω των φόβων για παγκόσμια ύφεση λόγω του εμπορικού πολέμου.

Οι οικονομολόγοι εκτιμούν ότι οι νέοι δασμοί θα ανεβάσουν τις τιμές καταναλωτή, καθώς θα επιβάλλονται στην τιμή των εισαγωγών και τελικά θα υπάρχει λιγότερος ανταγωνισμός για τα προϊόντα που παράγονται στις ΗΠΑ. Το Tax Foundation τόνισε πέρυσι ότι ένας καθολικός δασμός 10% θα αύξανε το κόστος για τα αμερικανικά νοικοκυριά κατά 1.253 δολάρια μέσο όρο τον πρώτο χρόνο. Σε αυτό το πλαίσιο, οι οικονομολόγοι επισημαίνουν ότι όσοι έχουν χαμηλότερο εισόδημα, θα πληγούν περισσότερο.

Συνεπώς, η αύξηση τιμών είναι ένα όχημα που κινείται προς τη λάθος κατεύθυνση και αποτελεί βάρος για την πολιτική θέση του Τραμπ, αλλά και για τις μελλοντικές εκλογικές προοπτικές των Ρεπουμπλικάνων.

Διαβάστε ακόμη