Όταν ο Χρήστος Σαρτζετάκης χρησιμοποιούσε τον όρο «συμμοριτοπόλεμος» και προκαλούσε… εμφύλιες συρράξεις

Ήταν ο Χρήστος Σαρτζετάκης, ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας που χρησιμοποίησε τον όρο «συμμοριτοπόλεμος» και προκάλεσε εμφύλια διαμάχη!

Οι μέρες είναι που καθιστούν επίκαιρο το θέμα κι όχι οι «καιροί»… Τέτοιες μέρες, αρχές Φλεβάρη του 2022, έπεσε στην ψυχρή κι’ αντικειμενική αγκαλιά της Ιστορίας- δια της εκδημίας του- ο πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης.
Τέτοιες μέρες πάλι, 11 του Φλεβάρη του 1949, ήταν που ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας ( ΔΣΕ δηλαδή) επιχειρούσε να καταλάβει την πόλη της Φλώρινας, στη Δυτική Μακεδονία. Ο Εμφύλιος μαινόταν και η Ελλάδα αιμορραγούσε ακατάσχετα.

Η ηγεσία του ΔΣΕ είχε δώσει ιδιαίτερη σημασία στην κατάληψη της Φλώρινας, αποβλέποντας στο να εγκαταστήσει στη μεγάλη πόλη της Μακεδονίας την Κυβέρνησή της ώστε να εκμεταλλευτεί το πλεονέκτημα που θα του έδιναν τα σύνορα με την Αλβανίας και τη Γιουγκοσλαβίας. Και η Μάχη της Φλώρινας είναι μια ιστορία που θα μας απασχολήσει στο μέλλον, η λέξη «εμφύλιος» είναι που μας έδωσε τροφή για το σημερινό κομμάτι μας.

Δώσαμε την ψυχή μας για μια λέξη...

Κάποτε, πολλά χρόνια πριν, γειτνιάζοντας με το γραφείο του δημοσιογράφου Γιάννη Δημαρά στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ, τον ακούσαμε να λέει: «Όχι συμμοριτοπόλεμος φίλε, εμείς, η γενιά μας, έδωσε την ψυχή της, το αίμα της, για να τον αποκαλούμε εμφύλιο· όχι να ακούω τέτοιες κουβέντες από τα χείλη σου»…
Ο όρος συμμοριτοπόλεμος θεωρείται (και είναι) υποτιμητική λέξη που χρησιμοποιείται για να περιγράψει τον πόλεμο μεταξύ των κυβερνητικών στρατευμάτων και ανταρτικών ομάδων, που παρουσιάζονται σαν ληστρικές συμμορίες και οι άνδρες τους μέλη συμμοριών.

Η ελληνική ιστορία έχει καταχωρήσει στο βιβλίο της τη λέξη «συμμοριτοπόλεμος», την υιοθετημένη από την Ελληνική Κυβέρνηση της εποχής (κυρίως το 1945-1949, αλλά όχι μόνο από εκείνη) για να περιγράψει τον πόλεμο των ανταρτών του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας εναντίον των στρατευμάτων της Κυβέρνησης· πολλοί (ακόμα και στις μέρες μας) χαρακτηρίζουν τους αντάρτες εκείνους «κομμουνιστοσυμμορίτες».
Το ελληνικό κράτος σταμάτησε επισήμως να χρησιμοποιεί τον όρο «συμμοριτοπόλεμος» σε κρατικά έγγραφα μόλις το 1989 με τον Νόμο1863/ΦΕΚ 204.Α΄/18-9-1989 που αφορούσε στην «Άρση των συνεπειών του Εμφυλίου Πολέμου 1944/1949» επί Κυβέρνησης συνεργασίας νέας Δημοκρατιάς – Συνασπισμού υπό την προεδρία του Τζαννή Τζαννετάκη!

Οι πληγές και τα πάθη συνυπάρχουν

Στις μέρες μας: 21ος αιώνας, 25 χρόνια μετά τον αποχαιρετισμό του αιώνα των πολέμων και των εμφυλίων διενέξεων (λες και ποτέ σταμάτησαν στον τόπο μας…) και κοντά στα 80 χρόνια από τη λήξη του Ελληνικού Εμφυλίου, όλο και λιγότεροι χρησιμοποιούν (κι όταν το εκστομίζουν το πράττουν εσκεμμένα για να ξύσουν πληγές) την κακόηχη λέξη «συμμοριτοπόλεμος», όμως…
Όμως ο πρώην Πρόδρος της Δημοκρατίας Χρήστος Σαρτζετάκης, που αποδήμησε εις Κύριον τρία χρόνια πριν, στις 3 Φεβρουαρίου του 2022, είχε γνώμη διαφορετική.

Το 2003, με την ευκαιρία μνημόσυνου εις μνήμη των πεσόντων της Μάχης της Φλώρινας που τελέστηκε υπό την αιγίδα των Εφεδροπολεμιστικών Οργανώσεων Νομού Φλωρίνης, ο Χρήστος Σαρτζετάκης (πρώην ΠτΔ τότε) απέστειλε επειστολή η οποία άρχιζε ως ακολούθως: «Αγαπητοί φίλοι. Σάς συγχαίρω και διά την εφετεινήν πρωτοβουλίαν σας οργανώσεως εκδηλώσεων εις την Φλώριναν και την Πρώτην προς απόδοσιν τιμών εις τους πεσόντας κατά την Ιστορικήν Νίκην της 12ης Φεβρουαρίου 1949 των Εθνικών Δυνάμεων της δημοκρατικής υπό κοινοβουλευτικόν καθεστώς Ελλάδος εναντίον του ξενοκινήτου και ξενοδούλου κομμουνιστοσυμμοριτισμού»…
Ο Χρήστος Σαρτζετάκης, ο αδέκαστος ανακριτής της Υπόθεσης Λαμπράκη!

Την ίδια λέξη είχε μεταχειριστεί, ο αείμνηστος Σαρτζετάκης και το 1999 με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 50 χρόνων από τη Μάχη της Φλώρινας. Και τότε, είχε επιτεθεί στον Χρήστο Σαρτζετάκη η εφημερίδα «Αυγή» στο κυριακάτικο φύλλο της με βαρύς χαρακτηρισμούς.
Ο πρώην ΠτΔ είχε απαντήσει άμεσα με πολυσέλιδη επιστολή του και αναφερόμενος στον διαχωρισμό των στρατιωτικών δυνάμεων σε «Κυβερνητικό» και «Δημοκρατικό» Στρατό ξεκαθάριζε: «Ο πρώτος ήτο πραγματικά εθνικός στρατός, υπακούων εις τας διαταγάς ελευθέρως και δημοκρατικώς εκλεγμένης ελληνικής κυβερνήσεως, υπό πρωθυπουργόν όχι κανένα "δεξιόν", αλλά τον χαρακτηριζόμενον από τους δεξιούς ως συνοδοιπόρον των αριστερών, αείμνηστον Αρχηγόν του κόμματος των Φιλελευθέρων Θεμιστοκλήν Σοφούλην.

»Εθνικός λοιπόν ήτο ο στρατός, που ηγωνίζετο τον αγώνα της Ελλάδος και μάλιστα λειτουργούσης της Βουλής και με τη ρητή στήριξη του συνόλου του πολιτικού κόσμου της χώρας. Ενώ ο αντίπαλος δήθεν δημοκρατικός στρατός, μόνον τέτοιος δεν ήτο, αφού τα περισσότερα μέλη του ήσαν παραπλανημένοι ή και βιαίως στρατολογημένοι. Κυρίως όμως ο ψευδώνυμος δημοκρατικός στρατός είχε την πολιτική κάλυψη μόνον αυτού που τον συνέπηξε, του Κομμουνιστικού Κόμματος και κανενός άλλου».

Στασιασταί, κατευθυνόμενοι...

Και συνέχισε ο αείμνηστος Πρόεδρος της Δημοκρατίας: «...Πράγματι, δεν ομιλώ για εμφύλιο πόλεμο. Και δεν το κάνω, διότι για όσους έχουν ελληνική παιδεία, ο πόλεμος κυριολεκτείται μόνον επί διαμάχης μετά ξένων, ποτέ μεταξύ ομοφύλων. […]
» Οι του ψευδωνύμου δημοκρατικού στρατού υπήρξαν στασιασταί, κατευθυνόμενοι αποκλειστικώς από το ΚΚΕ. Είχαν δε εκπαιδευθή και οργανωθή σε στρατόπεδα των, υπό κομμουνιστικόν τότε καθεστώς, γειτονικών μας χωρών, κυρίως Γιουγκοσλαβίας (Μπούλκες κλπ.), αλλά και Βουλγαρίας και Αλβανίας από τις οποίες εξεπορεύθησαν και ποικιλοτρόπως εβοηθούντο, όπως και Διεθνής Επιτροπή του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, μετά πολυχρόνιο επιτόπιο έρευνα διεπίστωσε και ρητώς κατέγραψε εις την έκθεσή της. (...) Οι επιδιώξεις των στασιαστών δεν απεκρύπτοντο. Ήσαν η ανατροπή του κρατούντος, παρά τις ατέλειες στη εφαρμογή του, πολιτεύματος και η αντικατάστασίς του με κομμουνιστικό και υπαγωγή της πατρίδος μας στο τότε σοβιετικό μπλοκ... Ασήμαντη λοιπόν μειοψηφία στασιαστών επήρε τότε τα όπλα, προς δυναμικήν επιβολήν των παραπάνω επιδιώξεων της κομμουνιστικής ηγεσίας, εναντίον της θελήσεως της συντριπτικής πλειοψηφίας του ελληνικού λαού. Αλλά τέτοιες πράξεις είναι κακουργήματα και ονομάζονται από τον Ποινικό μας Κώδικα (άρθρα 134 και 135 Εσχάτη Προδοσία). Τέτοιες όμως επιδιώξεις, δηλαδή ο δια της βίας των όπλων ακρωτηριασμός του ελληνικού κράτους, με απόσπαση της Μακεδονίας μας είναι κακουργήματα και ονομάζονται από τον Ποινικό Κώδικα (άρθρα 138 επόμενα) "προδοσία της χώρας"...»
Και κατέληγε ο Σαρτζετάκης: «Οι εις το μήνυμά μου χαρακτηρισμοί των στασιαστικών εκείνων ομάδων, ως ξενοκινήτων και εθνοπροδοτικών κομμουνιστοσυμμοριών είναι απολύτως ακριβείς και μόνον την ιστορικήν αλήθειαν αποδίδουν. Αν λόγοι πολιτικής σκοπιμότητος υπηγόρευσαν σε άλλους, μερικές δεκαετίες ύστερα από τα γεγονότα, την αποφυγή της αλήθειας, αυτό μου είναι παντελώς αδιάφορο».

Κατά τον Πλάτωνα...

Ο δικηγόρος Νίκος Στυλιανίδης έγραφε το 2019: «Ο κατά Πλάτωνα, «πόλεμος», υφίσταται, κυριολεκτικά, μόνο μεταξύ ξένων, και όχι ομόφυλων λαών: Πολιτεία (470 Β) «... λέγω δε τα δύο, το μεν οικείον και ξυγγενές, το δε αλλότριον και οθνείον, επί μεν ουν τη του οικείου έχθρα Στάσις κέκληται, επί δε του Αλλοτρίου Πόλεμος». Το επιχείρημα αυτό είναι σοβαρό και ακριβές, από τυπική άποψη: σύμφωνα με αυτό, π.χ., τόσο ο ελληνικός, όσο και ο ισπανικός «εμφύλιος» θα έπρεπε να χαρακτηρισθούν ως «στάσεις» (χαρακτηρισμός που έχει κατά κόρον χρησιμοποιηθεί για την «κομμουνιστική στάση» του Δεκεμβρίου 1944)».
Συνοπτικά: το μετεμφυλιακό κράτος ήταν κατηγορηματικό: «συμμοριτοπόλεμος»! Μετά την Μεταπολίτευση ο όρος έδωσε τη θέση τους- περιστασιακά στον όρο «εμφύλιος». Τα πάθη όμως δεν έχουν σιγάσει.
Και σε μια χώρα, όπως η Ελλάδα, που σπαράσσεται από εμφύλιες συρράξεις, εθνικούς διχασμούς και αλληλοσπαραγμούς από την αρχαιότητα και σε κρίσιμες εποχές της ιστορίας της, όπως η Επανάσταση του 1821 ή η Κατοχή 1941-1944, το να αναλύουμε και να εμβαθύνουμε το νόημα των λέξεων είναι, ουσιαστικά, ανούσιο. Το θέμα μας ήταν τι υποστήριζε ο Χρήστος Σαρτζετάκης, ένας Πρόεδρος της Δημοκρατίας που δοξάστηκε ως δικαστής και δίχασε ως ανώτατος πολιτειακός άρχων.

Ο Τίτος Πατρίκος έχει τη δική του θεωρία: «Μάνα», της είπα μέσα απ’ τα κάγκελα του κρατητήριου, «σου ‘χω μιλήσει τόσο λίγο… ‘Οταν θα βγω…». Δίπλα στεκότανε ο χωροφύλακας. Αντιμετώπιζα την περίπτωση να μην την ξαναδώ ποτέ»...

«Εμφύλιος» ή «συμμοριτοπόλεμος», ουδεμία σημασία έχει για τη μάνα που έθαψε το παιδί της. Οι- ενυπόστατες- θεωρίες του Χρήστου Σαρτζετάκη έχουν πλέον επετειακή αξία, όταν πλησιάζει η μνήμη της εκδημίας του ή κάποιοι ενθυμούνται ημερομηνίες μαχών του Εμφυλίου ή του Συμμοριτοπόλεμου, αν προτιμάτε. Η ουσία των λέξεων μεταλλάσσεται σε: θάνατος και θρήνος. Τίποτε άλλο.