Πάπας Φραγκίσκος: Παγκόσμιος θρήνος για τον θάνατο του ποντίφικα – Το Σάββατο η κηδεία – Το επόμενο κεφάλαιο για την καθολική εκκλησία

Η σορός του αναμένεται να μεταφερθεί, από την κατοικία της Σάντα Μάρτα, στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου από την Τετάρτη, ώστε να τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα

🕛 χρόνος ανάγνωσης: 13 λεπτά ┋

Η ταπεινότητα είναι ένα στοιχείο που χαρακτήριζε τον Πάπα Φραγκίσκο όσο βρισκόταν εν ζωή και, επιθυμία του υπήρξε το ίδιο στοιχείο να καθορίσει και τη μετά θάνατον κληρονομιά του.

Κατά τη διάρκεια της παπικής θητείας του, ο ποντίφικας απέρριψε τη διαμονή στα πολυτελή διαμερίσματα του Αποστολικού Παλατιού στο Βατικανό, επιλέγοντας ένα απλό διαμέρισμα. Για την κηδεία του, ζήτησε να ταφεί σε ένα μόνο φέρετρο και όχι στο παραδοσιακό σύνολο τριών ενσωματωμένων φερέτρων, όπως όριζε -μέχρι τώρα- το πρωτόκολλο. Η κηδεία ενός Πάπα, ωστόσο, ακόμα κι αν ο ίδιος έχει αφιερώσει τη ζωή του στην απλότητα, δεν είναι ποτέ απλή υπόθεση.

Στο Βατικανό οι καρδινάλιοι

Λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση του θανάτου του, οι καρδινάλιοι απ’ όλο τον κόσμο άρχισαν να ταξιδεύουν προς το Βατικανό για να οργανώσουν την κηδεία και να προετοιμαστούν για την εκλογή του διαδόχου του. Υπό την καθοδήγηση του Καρδιναλίου Τζιοβάνι Μπατίστα Ρε, κοσμήτορα του Κολλεγίου των Καρδιναλίων. Οι καρδινάλιοι θα συναντηθούν την Τρίτη, 22 Απριλίου, για να αποφασίσουν την ημερομηνία της κηδείας, εκκινώντας μια διαδικασία που θα ολοκληρωθεί με την εκλογή νέου Καθολικού ηγέτη μέσα σε τρεις εβδομάδες. Ο Φραγκίσκος, επικεφαλής των 1,4 δισεκατομμυρίων καθολικών παγκοσμίως, πέθανε τη Δευτέρα σε ηλικία 88 ετών, στην κατοικία του στο Βατικανό, μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο. Είχε προηγουμένως νοσηλευτεί για πέντε εβδομάδες λόγω διπλής πνευμονίας και ανάρρωνε στο σπίτι του.

Εβδομάδα εθνικού πένθους στην Αργεντινή

H γενέτειρα του Αργεντινού ποντίφικα προετοιμάζεται για μια εβδομάδα εθνικού πένθους, ενώ στην Ινδία ξεκίνησε τριήμερο κρατικό πένθος από την Τρίτη — μια σπάνια τιμή για έναν ξένο θρησκευτικό ηγέτη στη μεγαλύτερη σε πληθυσμό χώρα του κόσμου.

Αρχηγοί κρατών και μέλη βασιλικών οικογενειών αναμένεται να παρευρεθούν στην κηδεία του, η οποία θα πραγματοποιηθεί στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου. Ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν ο πρώτος που ανακοίνωσε ότι θα παρευρεθεί, δηλώνοντας: «Ήταν καλός άνθρωπος, δούλεψε σκληρά και αγαπούσε τον κόσμο», παρά τις επικρίσεις του Πάπα για την πολιτική του Τραμπ σχετικά με τις απελάσεις μεταναστών. Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν επιβεβαίωσε επίσης ότι θα παραστεί, λέγοντας: «Θα παρευρεθούμε στην κηδεία του Πάπα, όπως αρμόζει».

Σύμφωνα με το Αποστολικό Σύνταγμα, η κηδεία του Πάπα θα πρέπει να πραγματοποιηθεί μεταξύ της τέταρτης και της έκτης ημέρας μετά τον θάνατό του, δηλαδή μεταξύ Παρασκευής και Κυριακής αυτής της εβδομάδας. Το Βατικανό δεν έχει ακόμα ανακοινώσει επίσημη ημερομηνία για την κηδεία.

Οι λεπτομέρειες θα καθοριστούν από τους καρδινάλιους, οι οποίοι έχουν κληθεί για την πρώτη από μια σειρά «γενικών συνελεύσεων» που ξεκινούν στις 9 π.μ. Όλοι οι καρδινάλιοι, ανεξαρτήτως ηλικίας, καλούνται στις συνελεύσεις, αν και μόνο όσοι είναι κάτω των 80 ετών έχουν δικαίωμα ψήφου για την εκλογή του νέου Πάπα στο κονκλάβιο. Το κονκλάβιο πρέπει να ξεκινήσει, όχι νωρίτερα από 15 και όχι αργότερα από 20 ημέρες, μετά τον θάνατο του Πάπα.

Η επιθυμία για απλή κηδεία

Η σορός του Πάπα μεταφέρθηκε το βράδυ της Δευτέρας στο παρεκκλήσι της Σάντα Μάρτα, ενώ το διαμέρισμά του σφραγίστηκε επίσημα, σύμφωνα με ανακοίνωση του Βατικανού. Η σορός του αναμένεται να μεταφερθεί, από την κατοικία της Σάντα Μάρτα, στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου από την Τετάρτη, ώστε να τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα. Ο Φραγκίσκος, ο οποίος φορούσε απλά άμφια και απέρριπτε τις πολυτέλειες των προκατόχων του, επέλεξε, σύμφωνα με τη διαθήκη του που δόθηκε στη δημοσιότητα τη Δευτέρα, έναν απλό τάφο, χωρίς διακόσμηση, μόνο με το όνομά του στα λατινικά: Franciscus.

Θα ταφεί στη Βασιλική της Παναγίας της Μεγάλης (Santa Maria Maggiore) στη Ρώμη, και θα είναι ο πρώτος Πάπας εδώ και πάνω από 100 χρόνια που θα ταφεί εκτός του Βατικανού. Το πιστοποιητικό θανάτου που εξέδωσε το Βατικανό αναφέρει ότι ο Φραγκίσκος πέθανε από εγκεφαλικό επεισόδιο που προκάλεσε κώμα και «ανεπανόρθωτη» καρδιακή ανεπάρκεια. Είχε πάρει εξιτήριο από το νοσοκομείο Τζεμέλι της Ρώμης στις 23 Μαρτίου και είχε διαταχθεί να αναρρώσει για τουλάχιστον δύο μήνες. Ωστόσο, ο Φραγκίσκος, που αντλούσε χαρά από την παρουσία του ανάμεσα στους πιστούς, έκανε πολλές δημόσιες εμφανίσεις τις τελευταίες ημέρες. Την Κυριακή, κατά τους εορτασμούς του Πάσχα, φαινόταν κουρασμένος, αλλά παρ’ όλα αυτά χαιρέτησε το πλήθος με το παπικό όχημα στην πλατεία του Αγίου Πέτρου.

Η 12ετής του θητεία σε αριθμούς

Ο Πάπας Φραγκίσκος, ο 266ος ηγέτης της Καθολικής Εκκλησίας, εξελέγη το 2013 και έκτοτε άφησε ανεξίτηλο το αποτύπωμά του τόσο στη θρησκευτική όσο και στην παγκόσμια πολιτική σκηνή. Από την εκλογή του έως σήμερα, η θητεία του χαρακτηρίστηκε από σημαντικά ταξίδια, αγιοποιήσεις, εγκύκλιους και πρωτοβουλίες για την αντιμετώπιση παγκόσμιων προκλήσεων, όπως η κλιματική αλλαγή και η φτώχεια.

Μέσα από τα έργα και τις αποφάσεις του, ο Πάπας Φραγκίσκος επηρέασε θετικά τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο. Δυστυχώς, σήμερα, έφυγε από τη ζωή, αφήνοντας πίσω του μια σημαντική κληρονομιά και ένα κενο στον κόσμο της Καθολικής Εκκλησίας και πέρα από αυτήν.

Εκλογή

Ο πρώην καρδινάλιος Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο από την Αργεντινή εξελέγη πάπας στις 13 Μαρτίου 2013. Ήταν ο 266ος πάπας και ο πρώτος από τη Λατινική Αμερική. Επίσης, ήταν ο πρώτος ποντίφικας που διάλεξε το όνομα «Φραγκίσκος».

Διάρκεια θητείας

Ο μέσος όρος θητείας των 265 προκατόχων του ήταν 7,5 χρόνια, ενώ η δική του ξεπέρασε τα 12. Ήταν ο δεύτερος μεγαλύτερος σε ηλικία πάπας στην ιστορία, μετά τον Λέοντα ΙΓ΄, ο οποίος έζησε μέχρι τα 93 του το 1903. Για τους προηγούμενους πάπες, δεν υπάρχουν αξιόπιστα αρχεία που να αποδεικνύουν μεγαλύτερη ηλικία. Ο προκάτοχός του, Βενέδικτος ΙΣτ΄, πέθανε σε ηλικία 95 ετών, αλλά είχε παραιτηθεί από τα καθήκοντά του σε ηλικία 85.

Καρδινάλιοι

Σήμερα, υπάρχουν 252 καρδινάλιοι ή «πρίγκιπες της Καθολικής Εκκλησίας», που συμβουλεύουν τον πάπα, διοικούν επισκοπές παγκοσμίως και αναλαμβάνουν σημαντικά καθήκοντα εντός του Βατικανού. Από αυτούς, οι 135 είναι κάτω των 80 ετών και έχουν δικαίωμα συμμετοχής στο Κονκλάβιο που θα εκλέξει τον επόμενο πάπα. Οι 108 από αυτούς διορίστηκαν από τον Φραγκίσκο, οι υπόλοιποι από τους προκατόχους του.

Ταξίδια στο εξωτερικό

Ο Φραγκίσκος πραγματοποίησε 47 ταξίδια εκτός Ιταλίας, επισκεπτόμενος περισσότερες από 65 χώρες και καλύπτοντας πάνω από 465.000 χιλιόμετρα. Επισκέφθηκε τη Βραζιλία το 2013, την Ιορδανία, τα Παλαιστινιακά Εδάφη, το Ισραήλ, τη Νότια Κορέα, την Αλβανία, τη Γαλλία, την Τουρκία το 2014, τη Σρι Λάνκα, τις Φιλιππίνες, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Εκουαδόρ, τη Βολιβία, την Παραγουάη, την Κούβα, τις ΗΠΑ, την Κένυα, την Ουγκάντα και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία το 2015.

Το 2016 επισκέφθηκε το Μεξικό, την Ελλάδα, την Αρμενία, την Πολωνία, τη Γεωργία, το Αζερμπαϊτζάν και τη Σουηδία. Το 2017 ακολούθησαν η Αίγυπτος, η Πορτογαλία, η Κολομβία, η Μιανμάρ και το Μπανγκλαντές. Το 2018 ταξίδεψε στη Χιλή, το Περού, την Ελβετία, την Ιρλανδία, τη Λιθουανία, τη Λετονία και την Εσθονία. Το 2019 επισκέφθηκε τον Παναμά, τα ΗΑΕ, το Μαρόκο, τη Βουλγαρία, τη Βόρεια Μακεδονία, τη Ρουμανία, τη Μοζαμβίκη, τη Μαδαγασκάρη, τον Μαυρίκιο, την Ταϊλάνδη και την Ιαπωνία. Το 2020, λόγω πανδημίας, δεν πραγματοποίησε κανένα ταξίδι στο εξωτερικό.

Το 2021 επισκέφθηκε το Ιράκ, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία, την Ελλάδα και την Κύπρο. Το 2022 ταξίδεψε στη Μάλτα, τον Καναδά, το Καζακστάν και το Μπαχρέιν, ενώ το 2023 επισκέφθηκε το Κονγκό, το Νότιο Σουδάν, την Ουγγαρία, την Πορτογαλία, τη Μογγολία και τη Γαλλία. Το 2024 επισκέφθηκε την Ινδονησία, τη Σιγκαπούρη, το Ανατολικό Τιμόρ, την Παπούα-Νέα Γουινέα, το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο και την Κορσική. Επίσης, πραγματοποίησε περίπου 37 ταξίδια εντός Ιταλίας, ξεκινώντας από τη Λαμπεντούζα τον Ιούλιο του 2013.

Άγιοι

Ο Φραγκίσκος αγιοποίησε περισσότερα από 900 πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων των προκατόχων του, Ιωάννη ΚΓ΄, Ιωάννη Παύλου Β΄, Παύλου Στ΄, της Μητέρας Τερέζας της Καλκούτας και του αρχιεπισκόπου του Σαλβαδόρ Όσκαρ Ρομέρο, που δολοφονήθηκε το 1980. Στον αριθμό αυτό περιλαμβάνονται και οι Μάρτυρες του Οτράντο, περίπου 800, που σφαγιάστηκαν το 1480 από τους Οθωμανούς στη νότια Ιταλία. Ο Φραγκίσκος προχώρησε επίσης στην οσιοποίηση τουλάχιστον 1.350 ατόμων, το τελευταίο στάδιο πριν την αγιοποίηση.

Παπικοί εγκύκλιοι

Ο Φραγκίσκος έγραψε τέσσερις εγκυκλίους. Ξεκίνησε το 2013 με τη Limen Fidei («Το Φως της Πίστης»), που αναφερόταν στη σημασία της χριστιανικής πίστης. Το 2015, με τη Laudato Si, κάλεσε τον κόσμο να αναλάβει δράση για την κλιματική αλλαγή. Το 2023, με το Laudate Deum, επικαιροποίησε την πρόσκληση για την κλιματική αλλαγή, απευθυνόμενος στους αρνητές και στους πολιτικούς που καθυστερούν να δράσουν. Το 2020, με τη Fratelli Tutti, εξέτασε τη μοναξιά στον κόσμο μετά την πανδημία. Τέλος, το 2024, με τη Dilexit Nos, κάλεσε τους Καθολικούς να εγκαταλείψουν την «τρελή επιδίωξη» του χρήματος και να αφοσιωθούν στην πίστη τους.

Το λιτό δωμάτιο που απεβίωσε, η ώρα του κονκλάβιου και ο Αμερικανός καρδινάλιος που ηγείται προσωρινά στο Βατικανό

Η σορός του πάπα Φραγκίσκου πρόκειται να τεθεί σε λαϊκό προσκύνημα μεθαύριο, 23 Απριλίου. Απόψε, σύμφωνα με πληροφορίες, υψηλόβαθμος κληρικός πρόκειται να ευλογήσει την σορό, στο εσωτερικό του ξενώνα της Αγίας Μάρθας, τον οποίο είχε επιλέξει ως τόπο διαμονής ο ποντίφικας.

Από το Βατικανό έγινε γνωστό, παράλληλα, ότι το Άγιο Έτος των Καθολικών (την έναρξη του οποίου είχε κηρύξει ο Φραγκίσκος στο τέλος του περασμένου Δεκεμβρίου) θα συνεχιστεί, αν και θα πρέπει να αναβληθούν -υποχρεωτικά- κάποιες προγραμματισμένες θρησκευτικές εκδηλώσεις.

Η ακριβής ημερομηνία της κηδείας του εκλιπόντα ποντίφικα θα αποφασιστεί από την ολομέλεια των καρδιναλίων. Το ανώτατο όριο για την τέλεσή της, πάντως, το οποίο τίθεται από το τελετουργικό, είναι εννέα ημέρες μετά τον θάνατο του Αγίου Πατέρα των Καθολικών.

Όσο για το Κονκλάβιο των καρδιναλίων, αρμόδιο για την εκλογή του νέου ποντίφικα, συνήθως συνέρχεται εντός τριών εβδομάδων από την ημέρα του θανάτου του πάπα και έχουν δικαίωμα να λάβουν μέρος σε αυτό, οι καρδινάλιοι ηλικίας μέχρι ογδόντα ετών. Στην φάση αυτή είναι 136 και σε ποσοστό 70% είχαν επιλεγεί από τον Φραγκίσκο. Όλες οι σχετικές ψηφοφορίες είναι μυστικές και για την εκλογή του νέου αρχηγού της Καθολικής Εκκλησίας απαιτούνται τα δυο τρίτα των ψήφων.

Σύμφωνα με τους σχολιαστές, το κονκλάβιο που θα συνέλθει τις επόμενες εβδομάδες, πρόκειται να έχει ως κύρια σημεία αναφοράς του την εκκλησιαστική συνοδικότητα και μια ιδιαίτερη ευαισθησία προς περιοχές του πλανήτη μας στις οποίες η ζωή των ανθρώπων περνά καθημερινά από σημαντικές δοκιμασίες. Χώρες και περιοχές που κάποιοι θα αποκαλούσαν «περιφερειακές» και όχι πρωτεύουσας γεωπολιτικής σημασίας οι οποίες, όμως, ήταν στο επίκεντρο της δράσης του Φραγκίσκου.

Από την τριακοστή τρίτη ψηφοφορία του κονκλάβιου, τέλος, σε περίπτωση που δεν έχει ακόμη εκλεγεί ο νέος ποντίφικας, η επιλογή των καρδιναλίων θα περιοριστεί στους δυο υποψήφιους που μέχρι εκείνη την στιγμή θα έχουν λάβει τις περισσότερες ψήφους και ο πάπας θα εκλεγεί με απλή πλειοψηφία.

Στο ταπεινό του κατάλυμα στο Βατικανό άφησε την τελευταία του πνοή ο Πάπας Φραγκίσκος

Ο Πάπας Φραγκίσκος αποφάσισε να διαμένει στον πιο λιτό ξενώνα του Βατικανού, το Domus Sanctae Marthae (Οίκος της Αγίας Μάρθας), όπου και άφησε την τελευταία του πνοή. Το Domus Sanctae Marthae, το οποίο βρίσκεται δίπλα στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου, ανεγέρθηκε το 1996 κατά τη διάρκεια του Παπισμού του Ιωάννη Παύλου Β’. Το όνομά του προέρχεται από τη Μάρθα της Βηθανίας, αδελφή της Μαρίας και του Λαζάρου.

Το κτίσμα αυτό εξυπηρετεί κυρίως ως χώρος διαμονής για κληρικούς που υπηρετούν στην Αγία Έδρα, ενώ φιλοξενεί προσωρινά και τα μέλη του Κολλεγίου των Καρδιναλίων κατά την περίοδο του παπικού κονκλαβίου για την εκλογή νέου Πάπα. Από την ημέρα της εκλογής του το 2013 έως και τον θάνατό του το 2025, ο Πάπας Φραγκίσκος διέμενε εκεί.

Αυτός είναι ο καρδινάλιος από τις ΗΠΑ που ανέλαβε προσωρινά την ηγεσία του Βατικανού

Ύστερα από τον θάνατο του Πάπα Φραγκίσκου, προσωρινή ηγεσία του Βατικανού ανέλαβε ένας καρδινάλιος από τις Ηνωμένες Πολιτείες, μέχρι να εκλεγεί νέος Πάπας.

Ο λόγος για τον καρδινάλιο Κέβιν Φάρελ, γεννημένο στο Δουβλίνο, ο οποίος απέκτησε αμερικανική υπηκοότητα έπειτα από μακρά θητεία στις ΗΠΑ, σύμφωνα με το CNN.

Πρώην επίσκοπος του Ντάλας, ο Φάρελ κατέχει τη θέση του camerlengo (θαλαμηπόλου), ο οποίος είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση του Βατικανού στο μεσοδιάστημα ανάμεσα στον θάνατο ή την παραίτηση ενός Πάπα και την εκλογή του επόμενου.

Σε ηλικία 77 ετών, ο Φάρελ είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου MBA από το Πανεπιστήμιο Notre Dame στην Ιντιάνα και αποτελεί τον υψηλότερα ιστάμενο Αμερικανό ιεράρχη στη διοίκηση της Καθολικής Εκκλησίας. Φημίζεται για την αποφασιστικότητά του και την ικανότητά του στην οργάνωση, ενώ μιλά άπταιστα αγγλικά και ισπανικά — τις δύο πιο διαδεδομένες γλώσσες της Καθολικής Εκκλησίας. Επιπλέον, διαθέτει γνώση ιταλικών και ιρλανδικών (γαελικών).

Η εμπειρία και οι ικανότητές του κέντρισαν το ενδιαφέρον του Πάπα Φραγκίσκου, ο οποίος τον συμπεριέλαβε στον στενό κύκλο των συνεργατών του.

Το 2016, ο Φραγκίσκος τον τοποθέτησε επικεφαλής του Γραφείου για την Οικογενειακή Ζωή του Βατικανού, ενώ στη συνέχεια τον ανακήρυξε καρδινάλιο. Τρία χρόνια αργότερα, του ανέθεσε τη νευραλγική θέση του camerlengo.

Ο Κέβιν Φάρελ ήταν εκείνος που ανακοίνωσε επίσημα τον θάνατο του Πάπα Φραγκίσκου.

Διαβάστε ακόμη