«Ευρωπαίοι» ορκίστηκαν σε έναν φασιανό να πάρουνε την Πόλη απ’ τους Τούρκους· μετά κοιμήθηκαν- Γιατί δεν έγινε καμία σοβαρή προσπάθεια

Γιατί οι «Ευρωπαίοι» δεν προσπάθησαν ποτέ να ανακαταλάβουν την Κωνσταντινούπολη – Από τον Όρκο του Φασιανού στην Καλλίπολη αιώνες σκοτάδι και αδιαφορία...+ 

Οι Δυτικοί πολύ στενοχωρήθηκαν όταν έπεσε η Κωνσταντινούπολη… Πριν από περίπου 250 χρόνια οι Φράγκοι είχαν πατήσει τη Βασιλεύουσα, την είχαν μακελέψει, την είχαν δηώσει, την είχαν αποψιλώσει από κάθε εντυπωσιακό έργο Τέχνης, είχαν σκοτώσει, είχαν βιάσει, είχαν κάψει, λεηλατήσει, εξανδραποδίσει, εξευτελίσει κάθε έννοια πολιτισμού και ανθρωπιάς και τώρα… Τώρα δεν μπορεί οι αλλόθρησκοι να πατούν σε ιερούς τόπους. Μπορεί;

Και μέσα σε ένα χρόνο κινητοποιήθηκαν άμεσα να πετάξουν έξω τους Άπιστους σαρικοφόρους από τους τόπους που κυριαρχούσε η Χριστιανοσύνη… Διαβάζουμε στο εξαιρετικά ενδιαφέρον βιβλίο του υπογράφοντα The Trivialist: «Από τον Βασιλιά Θάνατο στον Βασιλιά Ήλιο – Σεισμοί, λιμοί, καταποντισμοί και άλλες διασκεδαστικές ιστορίες» εκδόσεις Διόπτρα-2024: «Τον Φλεβάρη του 1454, στη Λιλ της Βουργουνδίας συνέβη το απόλυτο γεγονός, για το οποίο σε λίγο θα μιλούσε όλος ο «καλός» ευρωπαϊκός κόσμος! Ο δούκας Φίλιππος ο Καλός, ένας εξτραβαγκάν ηγεμόνας, με πάθος για την καλοπέραση και τους ιερούς σκοπούς, οργάνωσε συμπόσιο για να ανακοινώσει μια σταυροφορία-μια εκστρατεία που θα απελευθέρωνε την Κωνσταντινούπολη από τους εχθρούς της Χριστιανοσύνης! Οι υψηλοί προσκεκλημένοι, οι ιππότες του Τάγματος του Χρυσόμαλλου Δέρατος, απήλαυσαν ένα πραγματικό πολυθέαμα! Ο μουσουργός Ντυφαί, (σ.τ.σ. έντυσε με τη μουσική του και τα εγκαίνια του καθεδρικού ναού της Φλωρεντίας) θα ξεπερνούσε, αυτή τη φορά, τον εαυτό του! Τα θεσπέσια μοτέτα του ανέλαβε να εκτελέσει και να ερμηνεύσει μια ορχήστρα 24 μουσικών και τραγουδιστών, κρυμμένων μέσα σε μια γιγάντια πίτα, που αποκαλύφθηκαν όταν θρυμματίστηκε η κρούστα της!

»Οι συνδαιτυμόνες, απολαμβάνοντας πιπεράτα ζαρκάδια, κύκνους με σαφράν και πικάντικα κρασιά, θα παρακολουθούσαν την “Αργοναυτική Εκστρατεία”, εκτελεσμένη από τους καλύτερους perormers του δουκάτου! Όμως, το δρώμενο που θα μαγνήτιζε τα βλέμματα και θα έπαιρνε τις καλύτερες κριτικές, από το κοινό και τους ιππότες, ήταν εκείνο με τον Σαρακηνό και την Εκκλησία! Ένας τρομακτικός στην όψη άντρας, όμοιος με Μαυριτανό της Γρανάδας, θα έκανε θεαματική είσοδο, σέρνοντας έναν τεράστιο μηχανικό ελέφαντα. Στην πλάτη του παχύδερμου, ένας ηθοποιός, ντυμένος με γυναικείο σατέν φόρεμα, που παρίστανε την Εκκλησία της Κωνσταντινούπολης, παρακαλούσε με λυγμούς τους ευγενικούς ιππότες να την σώσουν! Το συγκινημένο κοινό εγκατέλειψε κάθε προσπάθεια να φάει τους γλασαρισμένους κεφτέδες. Ωσότου έγινε η ανατροπή! Στην αίθουσα εισήλθε ένας κήρυκας του Τάγματος, κρατώντας έναν ψημένο φασιανό, με όλα του τα φτερά και διακοσμημένο με χρυσάφι και πολύτιμα πετράδια! Ο δούκας, εμφανώς συγκινημένος, ορκίστηκε στο πουλερικό πως θα απελευθέρωνε το Βυζάντιο. Και όλοι οι καλεσμένοι σηκώθηκαν, με δάκρυα στα μάτια, για να πάρουν όρκο βαρύ! Θα ξεκινούσαν μια μεγάλη σταυροφορία! Μετά, κάθισαν και πάλι, διότι οι σερβιτόροι είχαν ξεκινήσει να προσφέρουν καραμελωμένα καρύδια και ζαχαρόπαστες με τζίντζερ! Και μολονότι καμιά σταυροφορία δεν οργανώθηκε, ο Όρκος του Φασιανού έμεινε στην Ιστορία!»…

Ορκίστηκαν σε έναν φασιανό, λοιπόν, οι ευγενείς της Δύσης να λυτρώσουν τους Χριστιανούς που μαρτυρούσαν στα χοντρά τριχωτά χέρια των Τούρκων, αλλά κάτι τα βαριά φαγητά, κάτι τα αψιά κρασιά και η ευθυμία τους, την άλλη μέρα είχαν ξεχάσει και φασιανό και όρκο. Το πουλί της σταυροφορίας είχε φτερουγίσει…

Σταυροφορία... στα χαρτιά

Έξι χρόνια μετά, το 1459, ο πάπας Πίος Β’ σκέφτηκε εκεί που προσευχόταν στο Θεό να του δίνει χρυσάφι και χρόνια για να το χαρεί, να οργανώσει σταυροφορία για να απελευθερωθεί η Πόλη. Σου λέει: όλο και κάτι θα έχουν αφήσει οι Οθωμανοί να φάμε κι εμείς… Και ο Πάπας συγκάλεσε την ιστορική Σύνοδο της Μάντοβας με προσκεκλημένους τους ηγεμόνες της Ευρώπης, υπό μια αγωνιώδη έκκληση να εγκαταλείψουν τον εμφύλιο πόλεμο και να αντιμετωπίσουν τον κοινό εχθρό της Χριστιανοσύνης. Και όλοι πια άκουσαν με συγκίνηση τα λόγια του Πάπα. Ο καρδινάλιος Βησσαρίων και ο καρδινάλιος Χουάν ντε Τορκεμάδα ήταν παρόντες. Η ουμανίστρια βερονέζα συγγραφέας Ισότα Νογκαρόλα έγραψε και έστειλε στον πάπα Πίο πύρινες σκέψεις υπέρ μιας σταυροφορίας. Κι όταν τέλειωσε, μήνες μετά, η Σύνοδος της Μάντοβας, είχε αποφασιστεί η εκκληση για σταυροφορία εναντίον των Απίστων. Οι περισσότεροι των ηγετών της Ευρώπης, όμως, έκαναν πως δεν άκουσαν. Ένας από τους λίγους ηγεμόνες που υποστήριξαν τη Σταυροφορία- τουλάχιστον με τα λόγια- ήταν ο Βλαντ Γ΄ (ο γνωστός μας Ανασκολοπιστής, ο άνθρωπος που ενέπνευσε τον Στόκερ να γράψει τον Δράκουλα), αν και ήταν πολύ απασχολημένος με την υπεράσπιση της πατρίδας του, της Βλαχίας, για να συνεισφέρει με στρατεύματα. Και η σταυροφορία έμεινε στα λόγια…
Και οι Ευρωπαίοι- ο όρος είναι αδόκιμος για την εποχή- τότε πάσχιζαν να διαφυλάξουν την εδαφική τους ακεραιότητα, σιγά μην νοιάζονταν για την Κωνσταντινούπολη.
Μέχρι και το 1683, οι Οθωμανοί είχαν την απόλυτη υπεροχή στην ευρύτερη περιοχή. Μην ξεχνάμε ότι τότε έφτασαν έξω από τη Βιέννη! Η Ευρώπη, λοιπόν, ανησυχούσε και νοιαζόταν περισσότερο για την άμυνά της παρά κατέστρωνε σχέδια επίθεσης. Κι αν ανατρέξουμε στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, τότε καταλαβαίνουμε το μάταιο της όλης προσπάθειας…

Χριστιανοί να μισούν Χριστιανούς;

Η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία έβλεπε σαν εχθρούς πρώτα τους Ορθοδόξους Χριστιανούς κι έπειτα τους αλλόθρησκους. Είναι αξιοσημείωτο πως, όταν ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος ΙΑ’ Παλαιολόγος έστειλε δραματική επιστολή στον ο πάπα Νικόλαο Ε’ ζητώντας του να μεσολαβήσει στους ηγεμόνες της Δύσης ώστε να συνδράμουν για την υπεράσπιση της απειλούμενης Κωνσταντινούπολης, εκείνος, διαπιστώνοντας την απροθυμία των Ορθοδόξων να αποδεχτούν την ένωση, σύμφωνα με την Σύνοδο Φεράρας-Φλωρεντίας, του απάντησε: «Όποιος ευρίσκεται έξω από την εκκλησιαστική ενότητα με τον Πάπα τιμωρείται σκληρά. Το λαμπρό αυτό έθνος [των Ελλήνων], έγινε το πλέον αξιοθρήνητο απ’ όλα. Ολόκληρη σχεδόν η Ελλάδα ευρίσκεται στα χέρια των εχθρών του Σταυρού […] Θα περιμένουμε μέχρις ότου η επιστολή μας αυτή ληφθή πραγματικά υπ’ όψιν. Εάν μαζί με τους μεγιστάνες Σου και το λαό Σου σκεφθής καλύτερα και πραγματοποιήσης τον “ένωτικό όρο” της Φλωρεντίας, θα μας εύρης […] πρόθυμους να βοηθήσουμε».
Κι αν ο πάπας Νικόλαος Ε’ απάντησε με ιδιαίτερο κυνισμό, η επιστολή του πάπα Πίου Β’ προς τον Μωάμεθ Β’ τον Πορθητή, μετά την Άλωση, είναι απλώς αποκαλυπτική για τα συναισθήματα της Δύσης προς τους Βυζαντινούς- επίσης αδόκιμος ο όρος για τότε: «…θα σε ονομάζουμε αυτοκράτορα των Ελλήνων και της Ανατολής (Nos te Graecorum et Orientis imperatorem appellabimus)» του έγραψε και του υποσχέθηκε ότι: «...δεν θα προσφέρουμε πλέον τη βοήθειά μας σε όλους εκείνους τους χριστιανούς που φεύγουν από το κράτος σου και έρχονται σε μας». Ο Πάπας Πίος Β’ ήταν ο πρώτος ηγέτης που αναγνώρισε- θα λέγαμε σήμερα- και νομιμοποίησε την κατάκτηση της Κωνσταντινουπόλεως!

Πρώτα τα δικά τους συμφέροντα

Έτσι, στη διάρκεια της μακραίωνης οθωμανικής κυριαρχίας, όσες φορές οι Δυτικοί συγκρούστηκαν με τους Οθωμανούς, δεν το έκαναν για να απελευθερώσουν τους κατακτημένους ορθοδόξους λαούς, αλλά για να αναχαιτίσουν την επεκτατικότητά των Μουσουλμάνων προς την Ευρώπη· παράδειγμα η Ναυμαχία της Ναυπάκτου.

Από τις αρχές του 18ου αιώνα, ένας νέος ισχυρός παίκτης αναδύθηκε στον ευρωπαϊκό χώρο: η Ρωσία. Αρχίζοντας με σχετικά δειλές και ανεπιτυχείς εκστρατείες του Μεγάλου Πέτρου εναντίον των Τούρκων, η Ρωσία ασκούσε αυξανόμενη πίεση στους Οθωμανούς επί 200 χρόνια. Κάποια στιγμή η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης έγινε σημαντικός στόχος της ρωσικής πολιτικής. Η Μεγάλη Αικατερίνη, μάλιστα, έδωσε στον μικρότερο εγγονό της το όνομα Κωνσταντίνος και δεν έκρυβε την επιθυμία της να καθίσει κάποια μέρα ο γιος της στον θρόνο της Κωνσταντινούπολης… Επίσης, επί Μεγάλης Αικατερίνης υποδαυλίστηκαν εξεγέρσεις σε τόπους της νησιωτικής και ηπειρωτικής Ελλάδας: στην Ήπειρο, τη Θεσσαλία, τη Στερεά Ελλάδα και κυρίως στην Πελοπόννησο, αλλά και σε νησιά του Αιγαίου. Η εξεγέρσεις εκείνες, που καταχωρήθηκαν ως Ορλωφικά στα βιβλία της Ιστορίας, καταπνίγηκαν στο αίμα των επαναστατών.
Κατά το δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, η Βρετανία και, σε μικρότερο βαθμό, η Γαλλία παρείχαν οξυγόνο στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, τον «άρρωστο της Ευρώπης», όπως την αποκαλούσαν.

Κάτι είχε σκεφτεί ο Ναπολέων, αλλά...

Ο Μέγας Ναπολέων οραματίστηκε την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης για να την καταστίσει πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας του. Ο Ναπολέων, όπως και πολλοί άλλοι πριν από αυτόν, έβλεπε την Κωνσταντινούπολη ως σύμβολο αυτοκρατορικής δύναμης και ένα πολυπόθητο έπαθλο, όμως οι άμεσες προτεραιότητές του ήταν το Ηνωμένο Βασίλειο και η Ρωσία… Η Πόλη μπορούσε να περιμένει. Ο ρωσικός χειμώνας και Βατερλώ δεν περίμεναν, όμως…

Τον 18ο και 19ο αιώνα, η μόνη ευρωπαϊκή δύναμη που θα μπορούσε να είχε ανακαταλάβει την Κωνσταντινούπολη ήταν η Ρωσία, όμως το μεγαλύτερο μέρος της «Ευρώπης» φοβόταν τη Ρωσία περισσότερο από την Οθωμανική Αυτοκρατορία! Αυτό αποδεικνύεται από τον Κριμαϊκό Πόλεμο, που ουσιαστικά είχε στόχο να μην καταλάβει η Ρωσία την Κωνσταντινούπολη. Από τη μια οι συμμαχικές δυνάμεις της Βρετανικής Αυτοκρατορίας, της Γαλλικής Αυτοκρατορίας, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και του Βασιλείου της Σαρδηνίας και από την άλλη η Ρωσική Αυτοκρατορία! Κι όταν, κάποτε, οι Ευρωπαίοι γύρισαν τις κάννες των όπλων τους και τις μπούκες των κανονιών τους προς τους Τούρκους για να πάρουνε την Πόλη, έπαθαν πανωλεθρία δίχως προηγούμενο· ήταν η Εκστρατεία της Καλλίπολης στο αιματοβαμμένο πλαίσιο του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και ουσιαστικά το διακύβευμά τους δεν ήταν η Κωνσταντινούπολη!

Κι έτσι από το 1453, με μια μικρή παρένθεση πριν από μια μεγάλη καταστροφή, ήτανε «θέλημα Θεού η Πόλη να τουρκέψη»… Και τα υπόλοιπα «σώπασε Kυρά Δέσποινα» και «Πάλε με χρόνους με καιρούς, πάλε δικά σας είναι», είναι για να τα ιστορούν οι κουρασμένς γιαγιάδες στα άτακτα παιδιά για να κοιμούνται με όνειρα και να ξυπνούν με Εφιάλτες…