Από τα βουνά της Ηπείρου στο Στάλινγκραντ: Άλλο ειδυλλιακά χιονισμένα Χριστούγεννα κι άλλο παγωμένα πεδία των μαχών - Όταν οι χειμώνες νίκησαν τους στρατηγούς

Από τα ειδυλλιακά χιονισμένα Χριστούγεννα στα φονικά-παγωμένα πεδία των μαχών... Οι φωταγωγημένες πολιτείες και το πνεύμα υπερκατανάλωσης των Χριστουγέννων σηματοδοτούν το έμπα του χειμώνα… Ακούς ραδιοφωνικούς παραγωγούς να εύχονται αβασάνιστα: «αχ να χιονίσει βρε παιδιά…».

Οι ακατάσχετες ρεκλάμες που βομβαρδίζουν με χιονονιφάδες τεχνητής νοημοσύνης παραπέμπουν σε ένα ειδυλλιακό χειμερινό τοπίο με λευκό ντύμα, θέρμη οικογενειακής εστίας και απέραντη αγάπη. 

Πόση αλήθεια κρύβουν αυτές οι εικόνες; Στείλτε το νου σας στην βομβαρδιζόμενοι Ουκρανία και εννοείστε τον πόλεμο και απεικονίσετε στο μυαλό σας μάχες υπό χειμώνα βαρύ και καταλήξτε: δεν είναι για όλους ίδιος ο χειμώνας. Ναι!
Μάχες του 20ου αιώνα υπό δριμύ ψύχος υπό θερμοκρασίες πολικές, υπό απάνθρωπες και εξαιρετικά δυσμενείς συνθήκες καιρικές που συναγωνίζονταν τη φονικότητα μιας σφαίρας!

Η Μάχη του Στάλινγκραντ (1942-1943)

Η Μάχη του Στάλινγκραντ, η φονικότερη των μαχών της Ιστορίας, διεξήχθη υπό βάναυσα σκληρού χειμώνα· αποτέλεσε σημείο καμπής στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Με θερμοκρασίες που έπεφταν στους -40°C, τόσο τα γερμανικά όσο και τα σοβιετικά στρατεύματα υπέστησαν κρυοπαγήματα και πείνα. Η πόλη μετατράπηκε σε παγωμένο νεκροταφείο, με τους Σοβιετικούς τελικά να περικυκλώνουν και να νικούν τους Γερμανούς.

Ο Χειμερινός Πόλεμος (1939-1940)

Ονομάστηκε Χειμερινός Πόλεμος και διεξήχθη μεταξύ Φινλανδίας και Σοβιετικής Ένωσης. Τότε ήταν που η Φινλανδία επέδειξε εκπληκτική ανθεκτικότητα, καθώς αντιμετώπιζε πολύ ισχυρότερο αντίπαλο. Τα φινλανδικά στρατεύματα χρησιμοποίησαν τις γνώσεις τους για το ακραίο κρύο και την εξοικείωσή τους σε ακραίες καιρικές συνθήκες και με τακτική ανταρτοπολέμου, προκάλεσαν σοβαρά πλήγματα στους εισβολείς.

Πόλεμος της Κορέας- Λίμνη Τσόσιν (1950)

Κατά τη Μάχη της Λίμνης Τσόσιν, στρατεύματα των Ηνωμένων Εθνών- κυρίως αμερικανικά- περικυκλώθηκαν από κινεζικές δυνάμεις υπό θερμοκρασίες -30°C. Οι σφοδρές μάχες και το ακραίο κρύο οδήγησαν σε μαζικές απώλειες, με χιλιάδες να έχουν χτυπηθεί από κρυοπαγήματα. Η «Παγωμένη Τσόσιν» έχει μείνει στην Ιστορία ως μια δοκιμασία ανθρώπινης αντοχής.

Πολιορκία του Λένινγκραντ (1941-1944)

Πάνω από δύο χρόνια κράτησε η Πολιορκία, του Λένινγκραντ υπό σκληρούς χειμώνες, καθώς οι κάτοικοι και υπερασπιστές της σοβιετικής πολιτείας είχαν ως εχθρούς τους τους Γερμανούς, τον λιμό και τις κακοκαιρίες. Οι χειμώνες επιδείνωσαν τη ζωή των πολιορκημένων· χιλιάδες πέθαιναν από το το κρύο και την πείνα. Η βαρυχειμωνιά έπληττε το ίδιο ανελέητα και τους πολιορκητές.

Η Μάχη των Αρδεννών (1944-1945)

Η αιφνιδιαστική επίθεση της Γερμανίας στις Αρδέννες συνέβη κατά τη διάρκεια ενός από τους πιο σκληρούς χειμώνες του Β' Παγκοσμίου Πολέμου . Αμερικανικά και γερμανικά στρατεύματα πολέμησαν μέσα σε σκοτεινά, χιονισμένα δάση, ενώ τα κρυοπαγήματα και οι ελλείψεις σε εφόδια περιέπλεκαν τα σχέδια μάχης. Εκείνη η μάχη σηματοδότησε την τελευταία μεγάλη επίθεση της ναζιστικής Γερμανίας.

Η εισβολή στη Νορβηγία (1940)

Το ορεινό έδαφος της Νορβηγίας και οι σκληρές χειμερινές συνθήκες έθεσαν σημαντικές προκλήσεις τόσο για τις γερμανικές όσο και για τις νορβηγικές/βρετανικές δυνάμεις. Το χιόνι και οι θερμοκρασίες υπό το μηδέν δυσχεραίναν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, ενώ οι χιονοστιβάδες και οι χιονοθύελλες αποδεκάτιζαν επιτιθέμενους και αμυνόμενους. Στη Μάχη του Νάρβικ τα νορβηγικά και συμμαχικά στρατεύματα αντιμετώπισαν ισχυρές γερμανικές δυνάμεις σε ένα απάνθρωπα κρύο περιβάλλον.

Ρωσο-Ιαπωνικός Πόλεμος: Μάχη του Μούκντεν (1905)

Η Μάχη του Μούκντεν, μια από τις μεγαλύτερες χερσαίες μάχες στην Ιστορία , διεξήχθη μεταξύ ρωσικών και ιαπωνικών δυνάμεων υπό τον παγωμένο χειμώνα της Μαντζουρίας. Τα στρατεύματα αποδεκατίστηκαν όχι μόνο από τις πολεμικές ενέργειες αλλά και από την υποθερμία και κρυοπαγήματα. Οι Ιάπωνες βγήκαν νικητές, καταλαμβάνοντας το Μούκντεν και υποχρεώνοντας τους Ρώσους σε υποχώρηση από τη Μαντζουρία.

Α' Τσετσενικός Πόλεμος: Μάχη του Γκρόζνι (1994-1995)

Ο πόλεμος που διεξήχθη σε αστικό ιστό στο Γκρόζνι κατά τη διάρκεια του τσετσενικού χειμώνα διόγκωσε τον εφιάλτη του Πρώτου Τσετσενικού Πολέμου της Ρωσίας. Το χιόνι, η παγωνιά και οι κατεστραμμένες υποδομές προκάλεσαν αμέτρητα θύματα. Η αρχική επίθεση του ρωσικού στρατού την παραμονή της Πρωτοχρονιάς του 1994 είχε ως αποτέλεσμα βαριές απώλειες ενώ η παρατεταμένη και καταστροφική πολιορκία σε συνδυασμό με το σκληρό ψύχος, έστησαν σκηνικό Κόλασης.

Επιχείρηση Τυφώνας (1941)

Καθώς Οι Γερμανοί και οι σύμμαχοί τους προσπαθούσαν να καταλάβουν τη Μόσχα πριν τους ανταμώσει ο σκληρός χειμώνας, το χιόνι που άρχισε να πέφτει νωρίς εκείνη τη χρονιά ανέκαμψε την προέλασή τους. Όταν το έδαφος πάγωσε, η λάσπη κατάπιε ανθρώπους και οχήματα, οι γραμμές ανεφοδιασμού κατέρρευσαν και τα στρατεύματα του Χίτλερ βρέθηκαν αντιμέτωπα με τη σοβιετική άμυνα και το φονικό κρύο. Η επιχείρηση, που άρχισε στις 30 Σεπτεμβρίου του 1941, είχε ως στόχο την κατάληψη της Μόσχας, όμως σταμάτησε από τον στρατηγό χειμώνα και τη σοβιετική αντεπίθεση.

Πολιορκία της Μπαστόν (1944)

Κατά τη διάρκεια της Μάχης των Αρδεννών, η βελγική πόλη Μπαστόν περικυκλώθηκε από γερμανικές δυνάμεις και ανελέητη παγωνιά. Οι αμερικανοί καταδρομείς άντεξαν, ελλείψει τροφίμων και ιατρικών προμηθειών κάτω από αντίξοες καιρικές συνθήκες. Η πολιορκία των Ναζί άρθηκε στις 26 Δεκεμβρίου του 1944, όταν μονάδες της Γ’ Στρατιάς του στρατηγού Τζορτζ Πάτον διέσχισαν την Μπαστόν, αποκαθιστώντας τις γραμμές ανεφοδιασμού και τις επικοινωνίες.

Ελληνοϊταλικός Πόλεμος 1940-41

Κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου 1940-1941 οι καιρικές συνθήκες υπήρξαν για τα ελληνικά στρατεύματα πολύ πιο επικίνδυνος εχθρός από τους Ιταλούς. Η βαρυχειμωνιά προκάλεσε περισσότερους νεκρούς και τραυματίες από τις σφαίρες επιτιθέμενων. Το κρύο περιγραφόταν ως ανυπόφορο, οι συνεχείς βροχοπτώσεις έκαναν απροσπέλαστο το έδαφος ενώ μούσκευαν άνδρες και υποζύγια.
«Με κόπο ξεκολλώντας το ποδάρι από τη λάσπη, όπου, φορές, εκαταβούλιαζε ίσαμε το γόνατο. Επειδή το πιο συχνά ψιχάλιζε στους δρόμους έξω, καθώς μες στην ψυχή μας» Ο στίχος του Ελύτη- χίλες εικόνες…
Μελετώντας τις θερμοκρασίες που επικρατούσαν το χειμώνα του 1940-41 συνάγεται το συμπέρασμα ότι ήταν ένας πολύ κρύος χειμώνας, όχι μόνο για τα Βαλκάνια και την Ελλάδα, αλλά για ολόκληρη την Ευρώπη. Καιρικές συνθήκες επέδρασαν και στις δύο αντιμαχόμενες πλευρές ιδιαίτερα σκληρά· επλήγησαν τα ελληνικά στρατεύματα, όμως τα ιταλικά συνεθλίβησαν.

Από τα βουνά της Ηπείρου μέχρι το Στάλινγκραντ, ο χειμώνας έχει αποδειχθεί ένας ιδιαίτερα σκληρός κι’ αδυσώπητος πολεμιστής. Το δριμύ ψύχος, τα απέραντα χιονισμένα πεδία, οι αιφνίδιες χιονοθύελλες και οι πολικές θερμοκρασίες διαμόρφωσαν στρατηγική· το αποτέλεσμα και το ανθρώπινο κόστος ήταν απρόβλεπτα. Τελικά, ο πιο σκληρός κι’ ανελέητος εχθρός του ανθρώπου δεν είναι ο άνθρωπος, είναι η φύση, που εκδικείται...