Ozzy Osbourne: Η φωνή του Μπέρμιγχαμ που επιβίωσε από φτώχια, ουσίες και μετέτρεψε την «τρέλα» σε επιτυχίες

Παγκόσμια συγκίνηση έχει προκαλέσει η είδηση του θανάτου του Όζι Όσμπορν (Ozzy Osbourne). Με μια λιτή, μα βαθιά φορτισμένη συναισθηματικά ανακοίνωση, η οικογένειά του ανέφερε: «Με μεγαλύτερη θλίψη απ’ ό,τι μπορούν να εκφράσουν οι λέξεις, πρέπει να σας ενημερώσουμε ότι ο αγαπημένος μας Οζι Οζμπορν απεβίωσε σήμερα το πρωί. Ηταν με την οικογένειά του και περιτριγυρισμένος από αγάπη. Ζητούμε από όλους να σεβαστούν την ιδιωτικότητα της οικογένειάς μας αυτήν τη στιγμή».

Η αιτία του θανάτου του δεν έχει γνωστοποιηθεί μέχρι στιγμής, ωστόσο ήταν ευρέως γνωστό ότι τα τελευταία χρόνια ο ίδιος πάλευε με σοβαρά προβλήματα υγείας. Η τραγική είδηση ήρθε λιγότερο από τρεις εβδομάδες μετά την τελευταία του εμφάνιση πάνω στη σκηνή. Μια στιγμή που έμελλε να μείνει στην ιστορία ως ο πιο φωτεινός επίλογος σε μια σκοτεινά θρυλική διαδρομή.

Στις 5 Ιουλίου, επανενώθηκε για πρώτη φορά από το 2005 με τα αρχικά μέλη των Black Sabbath, σε μια αποχαιρετιστήρια συναυλία με τίτλο «Back to the Beginning». Ενα ιστορικό γεγονός, με τη συμμετοχή μερικών από τα πιο λαμπρά ονόματα της μέταλ σκηνής, όπως οι Metallica, Guns N’ Roses, Tool, Slayer και πολλοί ακόμα, προσφέροντας δέκα ώρες μουσικής έντασης και απόλαυσης.   

«Ήμουν καθηλωμένος επί έξι χρόνια. Δεν μπορείτε να φανταστείτε πώς νιώθω», εξομολογήθηκε συγκινημένος μπροστά σε 42.000 θεατές, μιλώντας για τις σκληρές μάχες που έδωσε με την υγεία του — από μια σπάνια μορφή Πάρκινσον, έως αλλεπάλληλες επεμβάσεις στη σπονδυλική του στήλη. «Σας ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου», κατέληξε, με τη φωνή του να σπάζει, μα να στέκει, όπως πάντα, αληθινή. Τα έσοδα –140 εκατομμύρια λίρες– δόθηκαν σε φιλανθρωπικά ιδρύματα όπως το Cure Parkinson’s Trust.

Το παιδί από το Άστον

Ο John Michael Osbourne ήρθε στον κόσμο στις 3 Δεκεμβρίου του 1948, στην καρδιά της μεταπολεμικής Αγγλίας, στο βιομηχανικό Άστον του Μπέρμιγχαμ. Ένα τοπίο πνιγμένο στην ομίχλη, στα τούβλα των εργοστασίων, στον καπνό από τις καμινάδες που δεν σταματούσαν ποτέ. Γεννήθηκε σ’ ένα σπίτι με δύο υπνοδωμάτια, πέντε αδέλφια, και δύο γονείς που δούλευαν από το χάραμα μέχρι το βράδυ. Η παιδική του ηλικία δεν μοιάζει με καμιά ιστορία σύγχρονου σταρ. Δεν υπήρχε τίποτα στο περιβάλλον που να φωνάζει «ιδιοφυία» ή «μελλοντικός σταρ». 

Σε ηλικία 15 ετών, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχολείο καθώς δεν έβρισκε κανένα ενδιαφέρον, ούτε καταλάβαινε τους αριθμούς και τις λέξεις όπως τα άλλα παιδιά. Για να επιβιώσει, έκανε κάθε πιθανή και απίθανη δουλειά, όπως υδραυλικός, βοηθός σε σφαγείο, καθαριστής. Η παραβατικότητα και μια ποινή για διάρρηξη τον οδήγησαν για δύο μήνες στη φυλακή Winson Green. Εκεί, φορώντας τη στολή των κρατουμένων, άρχισε για πρώτη φορά να συνειδητοποιεί πως δεν ήθελε να πεθάνει σαν εργάτης, ούτε σαν εγκληματίας. Ήθελε κάτι άλλο, κάτι που ακόμη δεν είχε όνομα.

Ο Tony Iommi, ένας συνομήλικός του, ο οποίος έπαιζε κιθάρα σαν να κουβαλούσε την κόλαση στα δάχτυλά του, έμελλε να είναι ο καταλύτης. Οι δυο τους γνωρίστηκαν στο σχολείο, όπου ο John είχε γίνει γνωστός ως «Ozzy», παρατσούκλι που στην αρχή τον ενοχλούσε, μα γρήγορα το αγκάλιασε σαν δεύτερο δέρμα. Μαζί με τον Geezer Butler και τον Bill Ward σχημάτισαν αρχικά τους «Earth», μια μπάντα χωρίς φιλοδοξίες και παίζοντας blues. Όταν όμως είδαν την ταινία τρόμου του Boris Karloff, συνειδητοποίησαν ότι η μουσική μπορούσε να είναι σκοτεινή, απειλητική, να φοβίζει. Έτσι γεννήθηκε το συγκρότημα «Black Sabbath». Και μαζί του, ένας νέος ήχος.

Ο ήχος της βιομηχανίας και της κόλασης

Η δεκαετία του ’70 ξεκίνησε με βροντές. Κυριολεκτικά. Το πρώτο κομμάτι από τον πρώτο δίσκο των Black Sabbath αρχίζει με τον ήχο της βροχής, καμπάνες και έναν κιθαριστικό τρίτονο που από μόνος του άλλαξε την τροχιά της μουσικής ιστορίας. Η βιομηχανία του Μπέρμιγχαμ είχε αποκτήσει πλέον φωνή. Και αυτή η φωνή ήταν ο Ozzy.

Η φωνή του δεν έμοιαζε με τίποτε άλλο. Δεν ήταν τεχνικά τέλεια, ούτε έπρεπε να είναι. Ήταν στοιχειωμένη, σαν κάλεσμα από το υπερπέραν, σαν κραυγή ενός ανθρώπου που είχε αντικρύσει το κενό και του έδωσε μελωδία. Οι Sabbath προσπαθούσαν να μεταφέρουν τον φόβο, την παράνοια, την κοινωνική κατάρρευση, την απελπισία της πόλης τους και το κατάφερναν μέσα από κομμάτια όπως το «Paranoid», το «War Pigs», το «Iron Man». Οι στίχοι του Butler, η κιθάρα του Iommi, τα τύμπανα του Ward και η φωνή του Ozzy δημιούργησαν το απόλυτο μουσικό κρανίου τόπο.

Από το 1970 έως το 1975, οι Black Sabbath κυκλοφόρησαν έξι άλμπουμ που έθεσαν τα θεμέλια όχι μόνο της heavy metal αλλά και της doom, sludge και stoner σκηνής. Η έξοδος του Ozzy από τους Sabbath το 1979 ήταν σχεδόν αναπόφευκτη. Το αλκοόλ, η κοκαΐνη, η ψυχική εξάντληση, οι κακές αποφάσεις και οι λάθος άνθρωποι γύρω του, τον βύθιζαν σ' ένα τέλμα. Μα, όπως θ' αποδείκνυε πολύ σύντομα, η απομάκρυνση από τους Sabbath δεν ήταν το τέλος. Ήταν η απαρχή μιας δεύτερης, ίσως πιο ένδοξης, εποχής.

Η σκηνή, η εικόνα, το σώμα

Ο Ozzy Osbourne δεν ήταν απλώς ένας μουσικός που εμφανιζόταν στη σκηνή για να ερμηνεύσει τα τραγούδια του, αλλά ένα θέαμα. Ένα ολόκληρο τελετουργικό. Κάθε του εμφάνιση ήταν μια θεατρική πράξη, μια πρόκληση απέναντι στις συμβάσεις του καθωσπρεπισμού και της αισθητικής. Ο ίδιος μετέτρεψε το σώμα του σε καμβά και το μυαλό του σε σκηνή, και μας κάλεσε όλους να συμμετάσχουμε στο χάος του. Ενσάρκωνε τον τρόμο, την παράνοια, την ευθραυστότητα και τη μανία ενός ανθρώπου που είχε δει την κόλαση και επέστρεψε για να την περιγράψει.

Από τις πρώτες του συναυλίες με τους Black Sabbath μέχρι τις τελευταίες του σόλο περιοδείες, η σκηνική παρουσία του Ozzy ήταν σχεδόν υπερβατική. Κανείς δεν ανέβαινε στη σκηνή όπως εκείνος. Με το βήμα ενός ζώου σε κλουβί, με το βλέμμα αλλόκοτο, χαμένο, αλλά και απόλυτα εστιασμένο στο κοινό. Η χαρακτηριστική του κίνηση – να χτυπάει ρυθμικά τα χέρια πάνω από το κεφάλι του – δεν ήταν απλώς σήμα κατατεθέν. Ήταν μια πράξη τελετουργική, σχεδόν εκκλησιαστική. Ένα κάλεσμα σε όλους τους «προβληματικούς», τους «παρανοϊκούς», τους «χαμένους» να ενωθούν σ' έναν ήχο.

Η εικόνα του ήταν πάντα μελετημένη με τη δική του τρέλα. Μακριά, μαύρα μαλλιά σαν κουρτίνα που έκρυβε το πρόσωπο, μάτια με μολύβι, καρφιά, δερμάτινα, σταυροί, φανέλες γεμάτες αίματα – αληθινά ή ψεύτικα, δεν είχε σημασία. Ήταν ο πρώτος ροκ σταρ που ενσάρκωσε κυριολεκτικά τον «δαίμονα» και όχι μεταφορικά. Στη σκηνή δεν έπαιζε ρόλο. Ήταν ο ίδιος ρόλος. Ο Ozzy είχε μετατραπεί σε μύθο, ακριβώς επειδή η εικόνα του ήταν αδιαχώριστη από τη μουσική του. Δεν μπορούσες να τον ακούσεις χωρίς να τον φανταστείς.

Και μετά, ήταν το σώμα. Το ίδιο του το κορμί υπήρξε πεδίο μάχης. Κακοποιημένο από δεκαετίες καταχρήσεων, απογοητεύσεων, σωματικών τραυματισμών, νευρολογικών διαταραχών. Ο Ozzy έπεφτε στη σκηνή, μιλούσε ακατάληπτα, ξεχνούσε λόγια, αλλά ποτέ δεν εγκατέλειπε. Ποτέ δεν σταμάτησε να εμφανίζεται. Μέσα σ' ένα σώμα που φθίνει, η ψυχή του φώναζε. Και αυτό το φώναγμα ήταν η πιο αληθινή μορφή τέχνης. Δεν έκρυβε την παρακμή του, την έκανε δική του δύναμη. Όταν ανέβαινε με πατερίτσες ή καθόταν σε σκαμπό για να τραγουδήσει, το κοινό δεν έβλεπε έναν γερασμένο ήρωα. Έβλεπε την ενσάρκωση του τί σημαίνει να συνεχίζεις παρά τη φθορά. Να μάχεσαι τον χρόνο με την ψυχή σου ως μοναδικό όπλο.

Η σχέση του με το κοινό ήταν σχεδόν ερωτική. Τον αγαπούσαν με τρόπο ανεξήγητο. Του συγχωρούσαν τα πάντα. Τις παρεκτροπές, τις ακυρώσεις, τις παρακρούσεις. Ήξεραν ότι δεν προσποιούταν. Ήταν δικός τους. Ένας δικός τους που είχε φτάσει μακριά, αλλά δεν είχε ξεχάσει. Και εκείνος, κάθε φορά που ανέβαινε στη σκηνή, τους το ανταπέδιδε. Μ' ένα χαμόγελο, με μια αγκαλιά, με έναν χαρακτηριστικό βρυχηθμό: «Let’s go crazy!»

Κανείς δεν θα ξεχάσει ποτέ το περιστατικό με τη νυχτερίδα το 1982. Μπορεί να ήταν ατύχημα – μπορεί να νόμιζε ότι ήταν ψεύτικη – αλλά η εικόνα του Ozzy να δαγκώνει το κεφάλι της έχει μείνει ως απόλυτο σύμβολο της σκηνικής του ταυτότητας. Ενας άνθρωπος που δεν φοβάται τίποτα, ούτε τον ίδιο του τον μύθο. Ένας καλλιτέχνης που ήταν πρόθυμος να πεθάνει επί σκηνής, αρκεί να μην ζήσει χωρίς αυτήν. Η σκηνή ήταν το σπίτι του. Εκεί γινόταν ολόκληρος. Οποιαδήποτε άλλη στιγμή ήταν μισός. Εκεί, στο φως των προβολέων, μέσα στον ιδρώτα, στον ήχο, στο βλέμμα του κοινού, υπήρχε ελεύθερος. Και εμείς, για λίγα λεπτά, βλέπαμε τι σημαίνει να ζεις ολόκληρος.

Ο άνθρωπος πίσω από τον μύθο

Ο John Michael Osbourne υπήρξε πολλά πράγματα για πολλούς ανθρώπους. Για κάποιους ήταν το πρόσωπο που πρωτοσυνδέθηκε με το σκοτάδι, ο πρώτος που έβαλε το απόκοσμο και το απόλυτο στο ραδιόφωνο και στη συναυλία. Για άλλους, ήταν μια φιγούρα υπερβολική, επιδεικτική, ένας αυτόκλητος βασιλιάς της αστάθειας και της υπέρβασης κάθε ορίου. Όμως πίσω από την αντανάκλαση του μύθου, κρυβόταν ένας άνθρωπος από σάρκα και οστά, με φόβους, σκιές, ενοχές, αδυναμίες και, κυρίως, με μια αγωνία ν' ανήκει κάπου, να είναι αποδεκτός, ν' αγαπηθεί.

Τα πρώτα χρόνια της ενήλικης ζωής του δεν διέφεραν ιδιαίτερα από εκείνα που ακολούθησαν. Ο Ozzy δοκίμαζε τον εαυτό του – και τον κόσμο γύρω του – σε κάθε δυνατή κατεύθυνση. Το ποτό δεν ήταν επιλογή, ήταν καταφύγιο. Τα ναρκωτικά δεν ήταν πολυτέλεια, ήταν αντίδοτο στην ανία, στη θλίψη, στη μοναξιά. Από την πρώτη του φυλάκιση στα 17 για διάρρηξη, μέχρι την πλήρη καταρράκωση της προσωπικότητάς του στα τέλη της δεκαετίας του ’70, ο Ozzy είχε γίνει το ίδιο του το πείραμα. Δεν υπήρχε προσδοκία που ν' ακολουθεί, μόνο ανάγκη.

Στην πρώτη του γυναίκα, την Thelma, χάρισε δύο παιδιά αλλά λίγη σταθερότητα. Ο ίδιος έχει ομολογήσει πως δεν θυμάται καν τη γέννησή τους. Ήταν χαμένος μέσα στον ίδιο του τον στρόβιλο. Η επαφή του με την πατρότητα ήταν κάτι μακρινό, σχεδόν μεταφυσικό. Δεν είχε ακόμη μάθει πώς να 'ναι άνθρωπος, και το να είναι πατέρας έμοιαζε με σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Ήταν οπαδός της καταστροφής, με ταχύτητα, και δεν είχε ακόμη μάθει πώς να φρενάρει.

Η Sharon μπήκε στη ζωή του και την πήρε στα χέρια της. Όχι μόνο ως μάνατζερ, όχι μόνο ως σύζυγος, αλλά ως ασπίδα, ως γιατρός, ως μαχαιριά και γιατρικό μαζί. Η σχέση τους περιείχε όλα όσα γράφει κανείς σε μια βιογραφία που μοιάζει μυθιστόρημα. Βία, έρωτα, ζήλια, πάθος, προδοσία, μετάνοια, αποδοχή. Όταν τη στραγγάλισε υπό την επήρεια ουσιών, εκείνη τον συγχώρεσε. «Ξύπνησα σ' ένα κελί, με σκατά στους τοίχους… και σκέφτηκα "τι στο διάολο έκανα τώρα;" Ένας αστυνομικός μου διάβασε ότι κατηγορούμαι για απόπειρα δολοφονίας της Sharon. Πάγωσα. Ένιωθα κενός». 

Όταν την απάτησε, τον εγκατέλειψε. Όταν ο κόσμος τον χλεύαζε, εκείνη τον επανέφερε στον θρόνο. Αυτό που ένωσε τους δύο τους δεν ήταν μόνο ο έρωτας, αλλά το κοινό τραύμα, η κοινή τρέλα και η κοινή τους πίστη ότι ο Ozzy μπορούσε να μετατραπεί σε κάτι μεγαλύτερο από τον ίδιο του τον εαυτό.

Μια ολόκληρη ιστορία

Το 2003 τραυματίστηκε σοβαρά σε ατύχημα με τετράτροχο στο σπίτι του, με κατάγματα στον αυχένα, την κλείδα και τα πλευρά. Για 90 δευτερόλεπτα δεν είχε σφυγμό. Το 2005 διαγνώστηκε με σύνδρομο Πάρκινσον. Παρά την πολύχρονη αποχή του από ουσίες, το 2013 αποκάλυψε ότι είχε ξανακυλήσει. «Ήμουν σε σκοτεινό μέρος, και φερόμουν χάλια στους ανθρώπους που αγαπώ περισσότερο» είπε.

Το 2019 ξεκίνησε την αποχαιρετιστήρια περιοδεία «No More Tours 2», την οποία τελικά ανέστειλε λόγω ασθένειας. Το 2020 ανακοίνωσε ότι έχει Πάρκινσον, ενώ το 2022 υποβλήθηκε σε νέα εγχείρηση στη σπονδυλική του στήλη, ύστερα από πτώση το 2019. Το 2023 ακύρωσε την περιοδεία του στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ευρώπη, λέγοντας ότι ήταν «σωματικά εξαντλημένος». Υπέστη τρεις επεμβάσεις, υποβλήθηκε σε θεραπείες με βλαστοκύτταρα και σε πρωτοποριακή αγωγή Cybernics. Τον Μάιο του 2025 είχε παραδεχτεί πως έπεσε σε βαριά κατάθλιψη.

«Ξυπνάς και κάθε μέρα κάτι καινούργιο πάει στραβά. Σκέφτεσαι ότι δεν θα τελειώσει ποτέ», είπε. «Η Sharon είδε ότι βρισκόμουν σε μαύρη τρύπα και μου λέει: "Έχω μια ιδέα". Ήθελε να μου δώσει έναν λόγο να ξυπνάω το πρωί». Αυτός ο λόγος ήταν η συναυλία «Back to the Beginning», στο Villa Park του Μπέρμιγχαμ, όπου ο Ozzy εμφανίστηκε σε θρόνο διακοσμημένο με νυχτερίδες.

Η φωνή του ήταν μια κραυγή. Η σκηνική του παρουσία, μια τελετουργία. Η προσωπικότητά του, πολυεπίπεδη. Άλλοτε ιερό τέρας, άλλοτε απλός πατέρας και σύζυγος, ο Ozzy Osbourne ενσάρκωσε τον αιώνιο διάλογο μεταξύ ζωής και τέχνης. Άφησε πίσω του ένα έργο που επηρέασε γενιές. Συνδέθηκε με κάθε τι ακραίο, βαθύ, απογυμνωμένο.

«Ξέρετε πότε θ' αποσυρθώ; Όταν τους ακούσω να καρφώνουν το καπάκι στο κουτί (φέρετρό) μου. Και τότε θα κάνω ένα γα..νο encore. Είμαι ο Πρίγκιπας του Σκότους».

Η μουσική του θα ηχεί, τα παιδιά του θα συνεχίζουν το έργο του, οι στίχοι του θα φωτίζουν το σκοτάδι. Ο Ozzy, ο τελευταίος από μια εποχή, φεύγει με την ησυχία του ήρωα που είπε όσα είχε να πει. Μια ολόκληρη ιστορία, σκαλισμένη με νότες, βραχνή φωνή και ανείπωτο πάθος.

Διαβάστε ακόμη

Δραματικές ώρες στη Λακωνία: Γυναίκα ανεβαίνει σε ταράτσα για να δώσει φαγητό στην εγκλωβισμένη μητέρα της

Κακοκαιρία Byron: Τι θα γίνει με τον μισθό όσων δεν μπόρεσαν να πάνε στη δουλειά τους

Πανικός στη αεροσκάφος: Φωτιά σε διάδρομο απογείωσης γέμισε με καπνούς Airbus A320 με 180 επιβαίνοντες

Mega deal στα σκαριά στον τομέα της ψυχαγωγίας: Η Netflix κοντά στην αγορά της Warner Bros!